БҰҰ-ның Еуропалық экономикалық комиссиясының сарапшылары климаттың өзгеруіне байланысты әлемдегі барлық орманға қауіп төніп тұрғанын айтты. Бұл жағдай температураның көтерілуі, ауа ылғалдылығының төмендеуі және зиянкестердің жаппай таралуынан туындаған орман өрті мен құрғақшылықтың жиілеуімен байланысты, деп хабарлайды Egemen.kz Анадолы басылымына сілтеме жасап.
ЕЭК бақылауындағы аймақтарға Еуропа, Солтүстік Америка, Кавказ және Орталық Азия елдері кіреді. Бұл жерде 1,76 миллиард гектардан астам орман бар, ол әлемдік орман қорының 40%-дан астамын құрайды. Аймақтардағы орман ауданы 60 миллион гектарға артқанымен, жаһандық деңгейде жыл сайын шамамен 10,9 миллион гектар орман жойылып отыр.
БҰҰ ЕЭК өкілі Паола Деда атап өткендей, 2021 жылы өртенген 12,6 миллион гектар орман – Грекияның жер көлеміне тең. Сонымен қатар, Испания мен Португалияны біріктіретін аумаққа пара-пар тағы 73 миллион гектар орман зиянкестер мен түрлі аурулардан зардап шекті.
«Егер осы үрдіс жалғаса берсе, қазіргі кезде көміртекті сіңіретін ормандар шығарындылар көзіне айналып, жаһандық климаттық мақсаттарға қол жеткізуге қауіп төндіруі мүмкін», деп ескертті Паола Деда.
БҰҰ ЕЭК мүше мемлекеттердің қолдауымен ормандарды қорғау бағдарламалары іске асырылып келеді. Олардың қатарында Орталық Еуропадағы бұрын экожүйеге зиян келтірген қышқыл жаңбырмен күрес шаралары бар.
1990 жылдан бері биоалуантүрлілікті сақтау, топырақ пен су ресурстарын қорғау мақсатында бөлінген аумақ екі есеге ұлғайып, бүгінде 300 миллион гектардан астам орман заңмен қорғалған. Айта кетейік, бұл Италияның толық аумағына тең.
Дегенмен, климаттың өзгеруі ормандардың деградациясын жеделдетіп, ондаған жылдық қоршаған орта жетістіктерін жоққа шығаруы мүмкін. ЕЭК сарапшылары әсіресе бореалдық ормандарға назар аударып отыр. Арктика маңындағы бұл ормандар жердегі көміртегі қорларының 32%-ын сақтайды. Мәңгілік мұздың еруі мен температураның жоғарылауы оларға зиян тигізеді. Сондықтан олардың қорғалуы халықаралық саясатпен келісілген түрде жүзеге асуы қажет.
Бразилияның Белем қаласында өткен COP30 климаттық саммиті қарсаңында ЕЭК әлемдік көшбасшыларға ормандарды қорғау шараларын күшейтуді, өрттердің алдын алу, зиянкестермен күресу және кең көлемде ормандарды қалпына келтіруді сұрады.
1990 жылдан бері ормандағы көміртегі қоры 11%-ға өскен. Паола Деда атап өткендей, «әлемдегі ең үлкен орман елі Бразилия емес, Ресей. Солтүстік ормандар климатты тұрақтандыруда шешуші рөл атқарады».
БҰҰ ЕЭК Атқарушы хатшысы Татьяна Молчан соңғы 30 жылдықтағы жетістіктер климаттық дағдарыс салдарынан қатерге ұшырап тұрғанын айтты.
«Соңғы үш онжылдықтағы барлық жетістіктер климаттық дағдарыс салдарынан қауіпке ұшырап отыр. Біз планетаны қорғайтын ең мықты табиғи механизмді жоғалтуға жол бере алмаймыз», деді ол.
Оның пікірінше, ормандарға келетін залал соншалықты үлкен болуы мүмкін, олардың қалпына келуі мүмкін болмай қалуы ықтимал.
«Халықаралық қоғамдастық, әсіресе Белемге жиналған көшбасшылар, ормандарды қорғауды тек экологиялық міндет емес, жаһандық көміртегі қауіпсіздігінің негізгі шарты ретінде қабылдауы тиіс», деді БҰҰ ЕЭК басшысы.
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!