Туляремия – жіті инфекциялық, табиғи-ошақты ауру.
Табиғатта туляремия көптеген жабайы жануарлардың – кеміргіштер, жәндіктер, жыртқыштар, балықтар, құстар және басқалардың ағзасында тіршілік етеді. Иксод кенелері – туляремия инфекциясының сақтаушылары мен тасымалдаушылары. Сондай-ақ соналар, масалар да жұқпаны тасымалдай алады.
Туляремияның қоздырғышы өте ұсақ бактерияларға жатады, оларға төмен температура және ылғалды орта қолайлы.
Инфекциялық қоздырғыштың берілу жолдары мен жұқтыру механизмдерінің көптігі туляремияға тән ерекшелік болып табылады.
Жұқпа көзіне байланысты адамдарда жұқтырудың мынадай жолдары байқалады: қарым-қатынаста – қоздырғыштың ауыз қуысының, бадамшаның және асқазан-ішек жолдарының шырышы арқылы енгенде, аспирациялық – ауру жануарлардың бөлінділерімен ластанған ауаны жұтқанда, трансмиссивті – қоздырғышты жәндіктер немесе кенелер енгізгенде жұғады.
Инфекция адамнан адамға берілмейді.
Туляремия жұқтырғаннан кейін 3-7 күн өткен соң кенеттен дене қызуының күрт көтерілуімен, қалтыраумен басталады. Науқастар бас ауруына, жалпы әлсіздікке, бұлшықеттердің ауыруына, бас айналуына, тәбеттің төмендеуіне шағымданады. Құсу, мұрыннан қан кетуі мүмкін.
Егер мұндай белгілер байқасаңыз тез арада тұрғылықты жеріңіз бойынша дәрігерге қаралу қажет.
Туляремияның алдын алу мынадай іс-шараларды қамтиды:
- кәсіпорындарда, тұрғын үй-жайларда кеміргіштерді жою;
- табиғат аясына шыққанда репелленттерді (жәндіктердің шағуынан қорғайтын) қолдану;
- ашық су қоймаларынан шикі ауыз суды тұтынбау;
- кенелердің шабуылынан және кеміргіштермен байланыстан аулақ болу үшін далада жұмыс жасағанда уақытша тұрақтар мен киіз үйлер тіккенде, демалатын орынды кеміргіштердің інінен, мал айдайтын жерлерден алысырақ орналастыру;
- шаңды түзумен бірге жүретін жұмыстарды жеке қорғаныш құралдарын (мақта-дәке бинті немесе респиратор, қолғап) қолдану арқылы жүргізу қажет.
Қызылорда облысы бойынша 2024 жылы адамдар арасында туляремия ауруына күдікті науқастар анықталған жоқ, туляремия ауруынан қолайсыз елді мекендер тіркелмеген, табиғи ошақтары жоқ.
2024 жылы облыстың барлық аудандарында туляремия ауруының алдын алу мақсатында зерттеу жұмыстары, яғни тышқан тәрізді кеміргіштерді аулау, олардың сандық көрсеткіштерін, түрлік құрамы мен генеративтік жағдайын анықтау, иксод кенелерінің сандық көрсеткіштерін, фенологиялық даму көрсеткіштерін зерделеу жұмыстары жүргізілді және ашық су көздерінен су үлгілері алынып, аса қауіпті инфекциялар баклабораториясында зерттелді.
Туляремия ауруының алдын алу мақсатында елді мекен тұрғындары арасында түсіндірме жұмыстары тұрақты жүргізіледі, күдікті жағдайларда бірден дәрігерлік көмекке жүгіну қажеттігі, аталған індеттің түрлі кеміргіштер мен кенелерден, басқа да қансорғыш жәндіктер арқылы таралатындығы себепті ауыз су көздерін, тағамдарды, көкөністер мен жемістерді сақтауға арналған қоймалардың, бөлмелердің кеміргіштерден қорғалуы қажеттігі жайлы ақпараттар беріледі. Бұдан бөлек, медицина қызметкерлері арасында да туляремия ауруының клиникасы, диагностикасы, эпидемиологиясы, эпизоотологиясы туралы семинар-сабақтар өткізілді. Аталған жұмыстар жүйелі түрде жалғасатын болады.
Әлия Әбдіқайымова
Қызылорда облысының СЭБД басшы орынбасары
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!