Мәжіліс депутаты, «AMANAT» партиясы фракциясының мүшесі Сергей Пономарев Ішкі істер министрі Ержан Сәденов пен Жасанды интеллект және цифрлық даму министрінің міндетін атқарушы Жаслан Мәдиевке дипфейктердің кең таралуына қатысты депутаттық сауал жолдап, бұл құбылыстың ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіретінін атап өтті, деп жазады Egemen.kz.
Мәжіліс отырысында сөз алған депутат Сергей Пономарев технологиялық прогрестің ел дамуы үшін үлкен мүмкіндік екенін айта келе, сонымен қатар оның кері әсерін де ескерту қажет екенін жеткізді.
«Бүгінде цифрландыру – Қазақстанның жаңа ұлттық идеясына айналды. Бірақ прогрестің екінші жағы да бар. Кейбір технологиялар қоғамға пайда емес, зиян әкеліп отыр. Соның бірі – дипфейк технологиясы, яғни жасанды интеллект арқылы адамның түрін, дауысын және бейнесін қолдан жасап, шындыққа ұқсас жалған материал тарату», деді депутат.
Пономаревтің айтуынша, дезинформация мен жалған контент қазір әлемдік тұрақтылыққа төнген негізгі қатерлердің бірі саналады. Ол өзі де мұндай жағдайдың құрбаны болғанын айтты.
«Менің бейнем мен дауысымды қолдан жасап, жалған видео таратқан. Сол бейнежазбада менің атымнан ақша сұраған. Монтаж соншалықты шебер жасалған, тіпті жақындарым бастапқыда шын деп сеніп қалды. Осындай жағдайға көпшілігіміз кезіккен шығармыз», деді депутат.
Оның айтуынша, дипфейктердің қауіптілігі — олардың қоғамдық пікірді манипуляциялау, мемлекеттік органдарды беделсіз ету және саяси тұрақтылыққа қауіп төндіру қабілетінде.
«Егер мемлекет басшысының немесе қоғам қайраткерінің жалған мәлімдемелері немесе жалған мәлімдемелері бар deepfeyk жасалып, таратылса, салдары апатты болуы мүмкін. Бұл ұлттық қауіпсіздікке қауіп төндіреді», деді ол.
Депутат әлемдік тәжірибеге де тоқталып өтті. Оның айтуынша, АҚШ 2020 жылы қорғаныс бюджетін бекіту кезінде дипфейктерді ақпараттық қауіпсіздік қатерлерінің бірі ретінде заңдық тұрғыда бекіткен. Ал Оңтүстік Корея 2024 жылғы сайлау қарсаңында саяси үгіт-насихат кезінде дипфейктерді пайдалануға тыйым салған.
Пономарев сондай-ақ дипфейктердің қаржылық алаяқтықта жиі қолданылып жүргенін еске салды.
«Қазір алаяқтар адамның туысының дауысын немесе бейнесін қолдан жасап, көмек сұраған болып алдап жатыр. Мұндай әрекеттерге тіпті білімді азаматтар да алданып қалып отыр. 2025 жылғы Feedzai компаниясының дерегі бойынша, онлайн алаяқтықтың 50%-дан астамы жасанды интеллект арқылы жасалады», деді ол.
Осыған байланысты депутат Ішкі істер министрлігі мен Жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігін бірқатар нақты шараларды қабылдауға шақырды. Атап айтқанда, Пономарев келесі ұсыныстарды ұсынды:
1. Дипфейктерді анықтау және бұғаттау функциясын цифрлық контентті мониторингтеу және сараптау орталығының міндетіне енгізу;
2. Бейне және суреттердің түпнұсқалығын растау жүйесін әзірлеу. Ол тек соттарға емес, қарапайым азаматтарға да қолжетімді болуы тиіс;
3. Халық арасында дипфейктерді тану және кибералаяқтықтан қорғану жөнінде кең ауқымды ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу.
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!