2025 жылы әлемдегі ең «ақылды» (smart) деп танылған қалалар белгілі болды, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Халықаралық зияткерлік меншік ұйымы (WIPO) жариялаған 2025 жылғы Глобалдық инновациялар индексіне (Global Innovation Index) сәйкес, технологиялық прогрестің көшбасшылары болып инновацияларға белсенді инвестиция жасап, оны күнделікті өмірге енгізетін елдер мен мегаполистер саналады.
Зерттеу әлемдегі ең ірі 100 инновациялық орталықты қамтиды. Олар Сан-Францискодан Шэньчжэнге дейін, яғни әлемдік патенттердің және венчурлық инвестициялардың 70%-дан астамына ие.
Төменде 2025 жылғы жағдай бойынша әлемнің ең «ақылды» деп танылған жеті қала көрсетілген.
1. Цюрих (Швейцария)
Цюрихтің «ақылды қала» ретінде жетістігі 2018 жылы іске қосылған Smart City Zürich стратегиясына негізделген. Қала көлік қозғалысын бақылау және оңтайландыру, қалдықтарды басқару және қоғамдық қызметтердің жұмысын жақсарту үшін цифрлық платформаларды қолданады.
Open Zurich жобасы деректердің ашықтығын қамтамасыз етіп, үкімет, стартаптар және қала жоспарлаушылары арасындағы ынтымақтастықты арттырады.
Цифрлық экожүйеге көлік және энергетика кіреді: ZVV қосымшасы автобустарды, пойыздарды және электросамокаттарды бір жүйеге біріктіреді, ал өнеркәсіптік кәсіпорындардан бөлінетін жылу ғимараттарды жылыту және салқындату үшін қолданылады. Қазіргі заманғы құралдар — толықтырылған шындық (AR) және «цифрлық егіздер» — қауіпсіз әрі тұрақты ғимараттарды жобалауға көмектеседі.
2. Осло (Норвегия)
2019 жылдан бері Осло әлемдегі «ақылды қалалар» рейтингінде екінші орынды сақтап келеді және экологиялық таза және инклюзивті даму саласындағы көшбасшылық үшін ең жоғары AAA бағасын алған. «Еуропаның жасыл астанасы» атағын иеленген қала амбициялы экологиялық мақсаттарды ұстануды жалғастырып отыр.
Электромобильдер жеке көліктердің 40%-ын және жаңа сатылымдардың 90%-ын құрайды (2024 жылғы мәлімет бойынша). FutureBuilt бағдарламасы ауқымды 50 жобаны қамтиды, ол көлік тораптары маңында төмен көміртекті сәулет нысандарын құруға ықпал етеді.
Осло энергиясының шамамен 60%-ы гидроқорлардан алынады, ал Oslo Toll Ring жүйесі нөлдік шығарындылары бар көліктерді қолдануға ынталандырып, алынған қаражатты «жасыл» инфрақұрылымдық жобаларға бағыттайды.
3. Женева (Швейцария)
Женева Smart City индексінде өз позициясын нығайтып, қайтадан AAA рейтингін алды. Бұл Швейцарияның инновациялар саласындағы көшбасшылығын растайды. Smart Canton бағдарламасы аясында қала инфрақұрылымға цифрлық технологияларды белсенді енгізуде.
Қалада тұрақты дамуға ерекше көңіл бөлінеді. TetraEner жобасы ескі ғимараттарды жаңғыртып, жаңа құрылыс салу арқылы жаңартылатын энергия үлесін арттырады. Geneva Lac Nations бағдарламасы ғимараттарды гидроқор жүйесіне қосып, жылыту, салқындату және суару қызметін қамтамасыз етеді.
LoRaWAN желісі экологиялық параметрлерді бақылау және энергетикалық жүйелерді оңтайландыру үшін қолданылады. Женева білім беру деңгейі, азаматтардың шешім қабылдауға қатысуы және жасыл аймақтардың көп болуы бойынша да жоғары көрсеткіштерге ие.
4. Дубай (БАӘ)
Дубай Smart City Index 2025 рейтингінде 12-ші орыннан төртінші орынға көтеріліп, әсерлі серпін көрсетті. Қаланың амбициясы – жасанды интеллект пен цифрлық технологияларға сүйене отырып, «Жердегі ең бақытты әрі ақылды қала» болу.
Қаланың стратегиясы алты бағытқа негізделген: экономика, өмір сүру сапасы, басқару, экология, адамдар және мобильдік. Мыңдаған сенсорлар мен камералармен жабдықталған ақылды көлік жүйелері жол кептелісін 20%-ға азайтады, ал жол агенттігі қозғалысты нақты уақыт режимінде реттейді.
Дубай «жасыл» бастамаларды белсенді енгізуде: DEWA Smart Grid және Dubai Silicon Oasis жобалары энергия тиімділігін арттырады және БАӘ-ның 2050 жылға қарай таза энергия үлесін 75%-ке жеткізу мақсатын қолдайды.
5. Абу-Даби (БАӘ)
БАӘ астанасы 10-шы орыннан 5-ші орынға көтеріліп, өңірдің әлемдік аренадағы позициясын нығайтты. 2024 жылы Zayed Smart City жобасы басталды. Бұл жасанды интеллект пен Заттардың интернетін (IoT) қолданатын бес жылдық бағдарлама.
Корништегі пилоттық аймақтар «ақылды» жарықтандыру, автотұрақ және қозғалысты басқару жүйелерін сынауда. TAMM цифрлық платформасы жүздеген мемлекеттік қызметті бір онлайн-порталда біріктіріп, қағаз қолдануды 90%-дан астам қысқартты.
Қала электромобильдер мен гибридтерді белсенді енгізіп, зарядтау станциялары желісін дамытып, 2050 жылға қарай көміртексіздікке жету мақсатындағы Тұрақты энергетика стратегиясын жүзеге асыруда.
6. Лондон (Ұлыбритания)
Лондон тұрақты қала құруда көшбасшы болды, орталыққа кіру үшін төлем (Congestion Charge), байланыссыз төлемдер және ультратөмен шығарындылар аймағы (ULEZ) сияқты бастамаларды енгізді.
2025 жылға қарай метро желісінде 2000 км ұзындықтағы желіні орнату жоспарланып, барлық пойыздар мен тоннельдерде 4G және 5G байланысын үздіксіз қамтамасыз етеді.
Ашық деректер платформалары стартаптар мен әзірлеушілерге қалалық ақпарат негізінде сервистер жасауға мүмкіндік береді: «ақылды» автотұрақтардан бастап экологиялық мониторинг жүйелеріне дейін. Бұл жол кептелісін азайтып, қала ортасының сапасын арттыруға көмектеседі.
7. Копенгаген (Дания)
Копенгаген Smart City Index 2025 рейтингінде жетінші орынға ие. 2009 жылы қойылған мақсат — 2025 жылға қарай әлемдегі бірінші көміртексіз қала болу — қаланың даму стратегиясында басты болып қала береді.
Қала үш негізгі бағытқа басымдық береді: көміртексіздікке жету, тұрақты өмір салты және экономикалық өсу. Халықтың 62%-ы жұмысқа күн сайын велосипедпен барады, 400 км велосипед жолдары желісін пайдаланады.
Инфрақұрылымға салынған инвестициялар мен Copenhagen Connecting бағдарламасы қалаға шамамен 600 миллион евро әлеуметтік-экономикалық пайда әкеліп, Копенгагенді тұрақты инновациялар көшбасшысы ретінде бекітеді.
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!