Түркия Сирияның солтүстігінде Таль-Рифаат пен Манбидж елді мекендерінде «террористерден тазарту мақсатында» арнайы операция бастады. Түркия басшысы Режеп Тайып Ердоғанның өзі басқаратын Әділет және даму партиясының мүшелерімен кездесуде жасаған бұл мәлімдемеге әлем назары ауып, Түркия-Ресей қарым-қатынасы көпшілікті алаңдатты. Бір апта бұрын Ердоған террористік қауіп-қатерлермен күресу үшін ұзындығы 30 шақырым болатын оңтүстік шекарада қауіпсіз аймақ құруға ниет білдірген еді.
«Біз оңтүстік шекарамыздың бойында 30 шақырымдық қауіпсіз аймақ құруға деген шешіміміздің жаңа кезеңіне аяқ бастық. Таль-Рифаат пен Манбиджді террористерден тазартамыз және басқа аймақтарды да солай етеміз», − деп Түркия президенті арнайы операция басталғанын ресми мәлімдеді.
Түркияның бұл шешімі ең бірінші кезекте Ресейді алаңдатқан болатын. Ердоғанның мәлімдемесіне Ресейдің сыртқы істер министрлігінің ресми өкілі Мария Захарова пікір білдірді.
«Мұндай күштік операция туралы хабарламаны дабылмен қабылдадық. Мұндай қадам, Сирия Араб Республикасының заңды келісімінсіз жүзеге асса САР егемендігі мен аумақтық тұтастығын тікелей бұзу болып табылып, елдегі онсыз да ушыққан шиеленіске кері әсер етеді. Анкара Сириядағы қауіпті жағдайдың нашарлауына әкелуі мүмкін әрекеттерден бас тартады деп үміттенеміз», − деді Захарова.
Ресей СІМ ресми сайтында жарияланған мәлімдемеде Мария Захарова, сондай-ақ Түркияның бұл арнайы операцияны өз шекарасына қауіп төндірмеу мақсатында өткізіп отырғанына түсіністікпен қарайтынын айтты. Сонымен қатар Ресей Сирия-Түркия шекарасында сенімді қауіпсіздік орнату үшін Сирия күш құрылымдарының әскери қызметшілерін орналастырған дұрыс екенін айтты. «Мұндай қадам Анкараның «Сирия егемендігі мен аумақтық тұтастығын құрметтеу» туралы бірнеше рет ресми түрде айтылған мәлімдемесінің іс жүзіндегі көрінісі болар еді», − деді Ресей сыртқы істер министрлігінің өкілі.
Түркияның бұл әрекетіне Сирия СІМ де жауап берді. Онда Түркия президентінің әрекеттері Сирия егемендігін бұзу деп саналатыны айтылған. Тілші Александр Пылевтің «Блокнот» ақпарат агенттігінде жарияланған «Ресей Түркиямен соғыса ма: Сириядағы Ердоғанның арнайы операциясы неге әкеледі?» атты мақаласында Ердоғанның бұл ісі туралы сарапшылардың пікірі жазылған. Мақалада айтылғандай, «Рыбарь» телеграм-арнасының сарапшылары Түркияға шекараны бақылауда ұстау маңызды еместігін алға тартуда. Сарапшылардың пікірінше, Күрд қарулы күштерін саяси оқшаулау үшін 30 шақырымдық қауіпсіздік аймағы кеңейтілуде. Себебі олардың Түркия шекарасына жақын аймақта орналасуын Ердоған «қауіп» деп біледі. Ал Режеп Тайып Ердоғанның өзі арнайы операцияға байланысты «Біз сондай-ақ Түркия қабылдаған 1 млн сириялық босқынның өз еркімен қайда оралуына жағдай жасамақпыз», − деді.
Арнайы операцияның қорытындысы бойынша Түркия Сирияның солтүстігіндегі мыңдаған шаршы километрді бақылауға алуды, ал бірқатар деректер бойынша елдің ең ірі қаласы – Алеппоны бақылауға алуды жоспарлап отыр. Ал 2015 жылы АҚШ қолдауымен құрылған «Сирия демократиялық күштерінің» күрд құрамалары түрік әскерлеріне тойтарыс беретіндерін айтуда. Сирия өз кезегінде бұл жоспарларға барынша қарсылық білдіретінін жеткізсе, арнайы операция басталардан бір апта бұрын араб әлеуметтік желілерінде түріктер «тазарту» жүргізуді жоспарлап отырған аймақта ресейлік әскери қызметшілер база мен нысандарын тастап кетті деген ақпарат тарады.
«Түсініксіз жәйт: Ресей армиясы Украинадағы жағдайға қатысты Түркияның белгілі бір әрекетін күтіп, алдын ала шегінді ме? Әлде бұл қайта топтасып, алдағы күндері Алеппо провинциясында әскерлердің елеулі қақтығысын жасауға дайындық па?» − деп жазды Александр Пылев.
Әскери сарапшы Виктор Литвкиннің пікірінше, Ресей ресми түрде түріктерді 2019 жылғы келісімді бұзды деп айыптап, барлығын бейбітшілікке шақырады. «Біздің солтүстік-шығыстағы әскеріміз түркиялықтармен қақтығыспайды. Әрине, Түркия өзі бастап біздің немесе сириялық биліктің аймағына шабуыл жасамаса. Негізінде күрд жасақтары американдықтардан ақша алады, ал ресейлік әскер түрік шабуылынан қалқан ретінде күрдтерді қолданады», − деді сарапшы.
Аслан НҰРАЗҒАЛИ
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!