Ақсуат ауылы – қалаға жақын орналасқан елді мекеннің бірі. Ең бастысы «көгілдір отынның» игілігін көріп отырған ауылда ауызсу, аяқсу, жол, жарық мәселесі шешімін тауып келеді. Жұмыссыздық мәселесі бұл ауылды айналып өткендей. 11 мыңнан астам халыққа құтты қоныс болған елді мекендегі экономикалық белсенді халық саны – 4346, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар – 548. Кәсіпкері көп ауылдың бірі болғандықтан болса керек, бюджет пен салық базасын кеңейтуде де белсенділік бар.
Мәселен, 9 айлық көрсеткіш бойынша бюджет 93,6%-ға орындалып, салық түсімі жоспардағыдан 133,2 %-ға артқан. Іргелі елді мекен инфрақұрылым игілігін де көріп отыр.
Инфрақұрылым игілігі
Соңғы жылдардағы деректерге сүйенсек, ауылдық округтің даму динамикасының өскенін байқаймыз. Әрине, кәсіпкерлік қанатын жайған жерде ауылдың әлеуеті халықтың тұрмысы жақсарады.
Мәселен, осыдан екі жыл бұрын ауылдық округ табиғи газбен толық қамтылып, ел игілігіне пайдалануға берілді. Жобаның жалпы құны – 4 млрд 775 млн теңге. Ауыл орталығындағы 3,1 шақырымдық 3 көшеге жарық бағанасы орнатылып, 8 көшеге асфальт төселген. Ал мемлекеттік бағдарлама игілігі ауылға жаңалық әкелді. «Ауыл – ел бесігі» жобасы аясында 1,4 шақырымдық 1 көшеге жаяу жүргінші жолы салынып, «Samruk – Kazyna Trust» корпоративті қоры ауыл орталығынан спорт кешенін, демеуші қаражаты есебінен кіші футбол алаңын салып, пайдалануға берді. №268 мектеп-лицейінің футбол алаңына газон төселіп, алаң сыртынан жүгіру жолағы жасалды.
Өткен жылы демеушілер қаржысымен ауылдық округтегі 23 көшеге жоба-сметалық құжат әзірленіп, 5 көшеге «Қызылорда жолдары» ЖШС жол төсесе, «Ауыл – ел бесігі» жобасы аясында 2 көшеге «Орда Автодор» мекемесі асфальт төседі. «Хан» ЖШС мекемесі 3 спорт ойын алаңын жөндеп, «Стройинвест ГС-Қызылорда» ЖШС мен «Хан» ЖШС 2 тренажер құрылғысын орнатты. Аяқсу құрылғысының тозуына байланысты жеке кәсіпкер «Мусахмет» трансформатор орнатып, ауылдағы аяқсу мәселесін шешті.
Ал биылғы жылдың ақжолтай жаңалығы – ауылдағы А.Арысбаев, Орманбаев, О.Жакенов көшелері жарықтандырылды. Сонымен қатар қоғамдық көлік қатынайтын П.Тлепбаев, А.Найзағараев, Б.Жүсіпбеков, Канал-2 көшелері жөнделуде.
– Жаңадан қоныстанушылар тұратын 32 көшеге электр желілері тартылуда. Әрі қарай электрмен қамтылмаған 22,5 шақырымдық желінің мәселесі шешіледі. Биыл округтегі И.Дауылбаев, М.Бажиев, №3 В, №7 В, №8, №9 В, №15, Ж.Әубәкіров, К.Иманбердиева, А.Смайлов (№10), Е.Боранқұлов (№11), Ш.Атеев (№14) көшелерінің құрылысына «Орда Автодор» ЖШС-мен келісім жасалып, жұмыс қызу жүруде. А.Абиев, Жаңа тұрмыс, Қырық байтақ, №10 В, Б.Алимов, Т.Қаратаев көшелері құрылысы бойынша мердігер мекеме «Қызылорда жолдары» ЖШС-мен келісімшарт жасалды. Қ.Үсенбаев, Б.Жонбаев, Байтен және Сарыкөл көшелері жаңғыртудан өтпек. Бұл мақсатта «Қызылорда жолдары» ЖШС-мен келісімшарт жасалды, – дейді ауыл әкімі Нұрболат Бақытов.
Бүкіл ел жұмылған «Таза Қазақстан» акциясына ақсуаттықтар да белсене атсалысуда. Олар бұл бағытта туған жерін көркейту үшін «Қызылорда тазалығы» мекемесімен бірлесе жұмыс атқаруда.
Ауыл әкімінің айтуынша, елді мекенде мал шаруашылығымен айналысатын тұрғындарға ауыл сыртынан жер телімі белгіленіп, құжаттары рәсімделіп, қоршалуда.
Демеушілікке ден қойған
Елдің көркеюіне атсалысатын азаматтарға ауыл тұрғындарының алғысы шексіз. Ауылдық округтегі «Асыл ай» бөбекжай бақшасының, дәрігерлік амбулаторияның алдына демеушілікпен брусчатка төселсе, Тағзым алаңы мен орталық алаңның кіре берісіне арка салынды.
Орталық алаңға сахна салуға бюджет есебінен құрылыс заттары алынса, демеушілердің қаржысымен құрылыс жүргізілді. Ауылды абаттандыру мен көгалдандыруға да ауыл кәсіпкерлері мен ерікті азаматтар жұмыла жұмыс істеуде. Мәселен, Н.Төребаев көшесі бойына екі қатар 500 ағаш көшеті егіліп, қоршалса, биыл ауылдың шығыс жақ кіре берісі «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автодәлізі бойына 300 ағаш егіліп, қоршалды. Биылғы қала күні мерекесіне орай, халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты, ақын Ибрагим Исаевты еске алу мақсатында «Есімің сенің мәңгілік» атты республикалық деңгейде мәдени іс-шара өткен болатын. Шара аясында ұйымдастырылған ауыл өнімдерінің жәрмеңкесі, көрме, ұлттық спорт түрінен сайыста да демеушілердің үлесі болды.
Байыпты бағдарлама жемісі
Батыр атын иемденген ауылда мемлекеттік бағдарламаның пайдасын көріп кәсібін дөңгелетіп отырған азаматтар көп. Шынында, ақсуаттықтардың берекесі жеке кәсіппен кіріп, гүлденіп, өркен жаюда. Мемлекеттің шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту мақсатындағы қолдаудың арқасында 602 кәсіпкерлік нысан тіркелсе, 56-ы шаруа қожалығы, 22-і ауыл шаруашылығы коперативі, жеке мектеп, жеке балабақша және 524-і жеке кәсіпкер. Ауыз толтырып айтатын жаңалық, «Ауыл аманаты» жобасы аясында 10 жоба (темір бұйымдарын өндіру, массаж орталығы, омарта шаруашылығы, тігін цехын ашу, жылыжай, брусчатка, кондитерлік өнім өндіру және автокөлік жөндеу орталығы мен құс шаруашылығы және мобильді құрылғы мен гаджетті жөндеу) қаржыландырылса, несие бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау арқылы 1 жоба қолдау тапса, басқа да несие серіктестері арқылы 3 кәсіпкерге мал шаруашылығын дамытуға қолдау көрсетілді. «Бастау Бизнес» курсын 25 адам оқып, сертификатын алып, (400 АЕК) мемлекеттік қайтарымсыз грант бойынша 31 жоба қолдау тапты. «Ауыл аманаты» жобасы аясында 19 жоба ұсынылып, шұлық шығаратын шағын цех, 3 жылыжай, 2 тігін цехы, темір бұйымын өндіру цехы, массаж орталығы, наубайхана, кондитерлік цех, автокөлік жөндеу орталығы ашылды. Асыл тұқымды мал, құс шаруашылығын өсіруге де жергілікті тұрғындарға қолдау көрсетуге мемлекеттік бағдарлама көмектесуде. Енді ауыл тұрғындары мобильді құрылғы мен гаджетті жөндеу үшін қалаға сабылмай, ауылда ашылған арнайы орталық мамандарының қызметін пайдалана алады.
Өзіміздің өнімге сұраныс жоғары
Жеке кәсіпкер Сәрсенкүл Аралбаеваның шұлық өндірісін бастау мақсатындағы жобасы жеңілдетілген 2,5 пайызды құрайтын «Ауыл аманаты» бағдарламасы аясында 1 станок, өз қаражаты есебінен тағы да 1 станок сатып алып, жұмысын бастады. Араға жыл салып «Қызылорда өңірлік микроқаржылық ұйымы» арқылы тағы да қосымша несие алып, үш станок алып, кәсібін кеңейткен.
– Шұлық негізі өтімді бұйым ғой. Әсіресе ауылдағылардан сұраныс көп. Себебі жылы, бағасы тиімді. Кәсіппен айналысқан жақсы. Ауылымызды көркейтуге де үлес қосып жатырмыз. Ынта болса, екі қолға бір күрек табылады. Істің көзін тапқанға мемлекет жәрдем беріп жатыр. Пайызы төмен несие алып, кәсіпті өрістетіп жатырмын. Қаладағы «Сұлтан» сауда үйі жанынан дүңгіршек ашып, шұлық өнімін 150-400 теңге аралығында сатып жатырмын. Қазір күн салқындады. Саудасы жүретін мезгіл. Бүгінде 7 адамды тұрақты жұмыспен қамтып отырмын. Өңірде кәсіпкерліктің дамуына теңізге тамған тамшыдай үлес қоссақ та таза еңбектің нәтижесі. «Қолы қимылдағанның аузы қимылдайды» деген ғой. Отбасым берекелі кәсіптің жемісін көріп отыр, – дейді кәсіп иесі.
Шынында, бейнетсіз рахат жоқ. Мемлекет талаптанған адамға түрлі бағдарламамен төмен пайызда несие беріп жатыр. Осындай қолдаудың игілігін көріп отырған жанның бірі – Ақсуат тұрғыны Нұрғазы Сүлейменов.
– 2023 жылы «Ауыл аманаты» жобасы аясында 300 шаршы метр аумаққа жылыжай салып, 2024 жылы «Қызылорда өңірлік микроқаржылық ұйымы» арқылы тағы да қосымша 6 пайызбен жеңілдетілген несие алып, жылыжайын 1500 шаршы метрге кеңейтіп, қазіргі таңда ауыл, қала тұрғындарына қияр өнімін тиімді бағада сатып жатырмын. Жобаның есік алдындағы шағын жылыжай кешенін дамытуға сеп болғанына қуаныштымын. Ең бастысы, ақсуаттықтар қысы-жазы көкөністен кенде болмайды. Бағасы да нарықтан төмен. Мемлекеттік бағдарламаның көмегі зор. Ұқыптап жұмсай білсең, пайдаға кенелесің, кәсібіңді кеңейтесің. Сырттан келген өнімнің сапасы төмен, әрі қымбат болады. Қанша дегенмен жергілікті өнімге сұраныс та жоғары, – дейді жылыжай өсіруші кәсіпкер.
Ал ауыл әкімі Нұрболат Бақытов жергілікті кәсіпкерлердің ісі көпке үлгі екенін айтады.
– Берекесі мен бірлігі жарасқан ауылда ынтымақ бар. Біз үнемі ауыл ақсақалдарымен елдің өзекті мәселесін бірге талқылап, оң шешімін табамыз. Алақандай ауылда аз қамтылған отбасы көп емес. Десе де оларға көмек қолын созу – адамгершіліктің белгісі. Оның үстіне, үйге газ кіргізуге жағдайы келе қоймайтын отбасылар бар. Өткен жылы осындай аз қамтылған 3 отбасына, биыл тағы 3 отбасына демеушілер тарапынан газ желісі тартылды. Әлеуметтік аз қамтылған 61 отбасына атаулы әлеуметтік көмек тағайындалса, 50 отбасына азық-түлік жеткізілді. Сонымен қатар тұрмысы төмен отбасындағы мыңнан астам оқушылар ыстық тамақпен қамтылып отыр. 2024-2025 оқу жылында мектеп бітіруші 128 оқушының 127-і ҰБТ-ға қатысса, 11-і алтын белгіге қол жеткізіп, 85 оқушы грант иегері атанды. Ал 17-і үздік аттестат алды. 2 мемлекеттік және 5 жеке балабақшаларда барлығы 595 бала тәрбиеленуде, – дейді ауыл әкімі.
Ауылдық округте танымдық кештер, мәдени іс-шаралар жиі өткізіледі. 150 орындық мәдениет үйі жанынан құрылған «Дәстүрлі домбыра», «Жас дарын», «Балдәурен», «Бұлбұл» ән, хор үйірмесінде 109 бала талантын шыңдап, халықаралық, республикалық, облыстық байқауларға қатысып, бақ сынап, жүлдемен оралуда. Осы ғимаратта орналасқан №8 кітапхананың қорында 17388 кітап бар. Ауыл тұрғындарына жаңа кітаптар таныстырылып, оқырмандармен кездесу ұйымдастырылады. Ауылдағы дәрігерлік амбулатория тұрғындардың денсаулығын жіті бақылап отырады. Мұнда 9 төсектік күндізгі стационар, зертхана, ЭКГ, егу, емшара, әйелдерге кеңес беру бөлмесі бар. Жедел жәрдем көлігімен қамтамасыз етілген. Жергілікті тұрғындарға №2, 12 бағыттағы үлкен сыйымдылықтағы қоғамдық автокөліктер сапалы қызмет көрсетіп келеді.
«Гүлденсе ауыл, гүлденеміз бәріміз» деген жыр жолдарындағыдай Жақыпбек Маханбетов ауылы жылдан-жылға көркейіп, гүлденіп келеді. Оң өзгерістің көпшілігі мемлекеттік бағдарламаның игілігімен жүзеге асуда.
Гауһар ҚОЖАХМЕТОВА
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!