Оба аурушаңдығы – антропонозды таралуға қабілеті бар аса қауіпті инфекциялық ауру. Обаның қоздырғышы – Yersiniapestis.
Оба ауруы адамзат тарихында қоғамның дамуына көп кедергі келтірді. Қазіргі уақытта Африканың, Азияның, Оңтүстік Американың бірқатар елдерінде жыл сайын адамдар оба ауруымен ауырады. Ғылымның дамуына байланысты және оба ауруына қарсы жүргізіліп жатқан шаралардың арқасында ғана оның дүние жүзіне кең таралуына жол берілмей отыр. Біздің елімізде де бұл ауру адамдар арасында кездесіп тұрады.
Оба – өте қауіпті, жұқпалы ауру. Ауырған адамның сау адамға қауіпті екенін халық ерте заманнан-ақ түсінген. Оба шыққан жерлерде халықтың үрейі ұшып, үйлерін, тіпті ауырған бала-шағаларын тастап, бастары ауған жаққа қашқан. Сөйтіп, олар ауруды бір жерден екінші жерге таратуға себепкер болған. Осыдан ата-бабаларымыз жеті жұттың қатарына оба ауруын да жатқызған. Оба ауруының қоздырғышы адамға әртүрлі жолмен жұғады.
Ауру сипаты да түрліше болады: без, тері, өкпе және қанның қағынуы. Обаның без түрі адамдарға трансмиссиялық (бүрге, кене) және жанасу жолдары арқылы жұғады. Обаның бұл түрі, әсіресе, індеттің табиғи ошақтарында жиі кездеседі. Әр табиғи ошақта түрліше себептер болуы мүмкін. Мысалы, кеміргіштер ортасындағы оба індетінің қарқынына, сол жердегі тұрғындардың істейтін жұмыстарына, тағы басқа себептерге байланысты. Обаның табиғи ошағында індеттен өлген кеміргіштердің үстінде бүргелер болады. Міне, сол бүргелер қан сору үшін іннің аузына қарай жылжиды. Егер сол іннің жанында адам болса, аш бүргелер оны шағып, оба ауруын жұқтырады. Адамға оба қоздырғышы жұққаннан кейін аурудың белгісі екі-алты күннен соң ғана білінеді. Оған дейін микробтар денеде өсіп-өніп, уын жая береді.
Медицинада оны «жасырын кезең» дейді. Бұл кезең өткен соң ауру кенеттен пайда болады. Адам тоңып, қалтырайды, дене қызуы 39-40 градусқа дейін көтеріледі. Науқастың денесі ауырлап, әлсіздік пайда болады. Басы қатты ауырып, айналады, ұйқысы қашады, жүрегі айнып, құсуы мүмкін. Кейде ауру адам есінен танып, аласұруы мен сандырақтауы ықтимал. Денесін дерт билеген адам мас кісі сияқты шайқалып, теңселіп, тәлтіректей береді. Адамда қорқыныш, күйзелу, үмітсіздік сезімдері пайда болады. Дененің улануы салдарынан жүрек-қан тамыр жүйесі зақымданады. Жүректің шекарасын тексерген кезде оның ұлғайғаны байқалады. Оның соғу дыбысы күңгірттеніп, соғуы үдей түседі (бір минутта 120-160 рет). Артериялық қан тамырының қысымы төмендейді. Халі өте нашар науқастың тамырының соғу ырғағы бұзылады (аритмия).
«Сақтансаң, сақтаймын» дегендей, біз оба ауруының бар екенін, оның қандай қауіп-қатер, қайғы-қасірет әкеліп, елімізге қаншалықты экономикалық зиян шектіретінін ұмытпағанымыз дұрыс.
Эльмира АЛМАГАНБЕТОВА,
Қызылорда бөлімшелік көліктегі санитариялық-эпидемиологиялық
бақылау басқармасының бас маманы
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!