Қазақстанда қыркүйектің соңғы жексенбісі Еңбек күні ретінде аталып өтеді. Бұл мереке 2013 жылы Мемлекет басшысының Жарлығымен белгіленіп, жыл сайын елімізде еңбек адамының қоғамдағы орны мен рөлін дәріптеуге арналған маңызды дата ретінде кеңінен аталып келеді, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Мәні зор мереке
Мерекенің негізгі мақсаты – түрлі саладағы жұмысшылардың ел экономикасын дамытуға қосқан үлесін мойындау және еңбек мәдениетін қалыптастыру. Бұл күн – жастарды еңбекқорлыққа баулып, кәсіби біліктілікті арттырудың, сондай-ақ еңбек адамының мәртебесін көтерудің ерекше белгісі.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің деректеріне сәйкес, қазіргі таңда елімізде 4,7 миллионнан астам азамат жұмысшы мамандықтарында еңбек етіп жүр. Олар – құрылысшылар, металлургтер, ауыл шаруашылығы қызметкерлері, ұстаздар, медицина мамандары, энергетиктер және басқа да еңбек майталмандары.
Қазақстандағы Еңбек күнінің шығу тарихы
Бұл мерекені енгізу бастамасы елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай үлес қосып жүрген еңбек адамдарының мәртебесін көтеру мақсатында көтерілді.
2013 жылы Қазақстан Республикасының Президенті арнайы Жарлыққа қол қойып, Еңбек күнін ресми түрде бекітті. Осыдан кейін мереке жыл сайын мемлекеттік деңгейде аталып келеді. Оның басты идеясы – қарапайым жұмысшы мамандық иелерінің қоғамдағы рөлін айқындау және жастарға еңбекке адалдық, кәсіби шеберліктің қадір-қасиетін дәріптеу.
Бұл күн тек ресми дата ғана емес, сонымен бірге:
- еңбек адамының ел дамуына қосқан үлесін мойындау;
- өндіріс, құрылыс, ауыл шаруашылығы және қызмет көрсету саласында еңбек етіп жүрген мамандарға құрмет көрсету;
- жас ұрпаққа еңбек мәдениетін насихаттау;
- жұмысшылар әулеттерінің дәстүрін сақтап, еңбек әулеттерін дәріптеу мақсатында да ұйымдастырылады.
Еңбек күні мерекесі еңбек құндылығын арттыруға, әлеуметтік әділеттілік пен қоғамдағы теңдікті нығайтуға ықпал етеді.
Халықаралық деңгейдегі мереке
Еңбек күні немесе Халықаралық жұмысшылар күні көптеген мемлекетте 1 мамырда аталып өтеді. Бұл айтулы күн XIX ғасырдың соңында АҚШ-та басталған жұмысшылар қозғалысынан кейін бекітілді. Бүгінде 80-нен астам мемлекет бұл күнді ресми мемлекеттік мереке ретінде атап өтеді.
АҚШ және Канада
АҚШ-та Еңбек күні (Labor Day) қыркүйектің алғашқы дүйсенбісінде тойланады. Бұл күн жазғы маусымның аяқталуы мен жаңа еңбек маусымының басталуын білдіреді.
Канадада да дәл осы күні аталып өтеді. Әдетте шерулер, отбасылық мерекелер, спорттық жарыстар ұйымдастырылады.
Еуропа елдері
Германия, Франция, Италия, Испания сияқты елдерде Еңбек күні – 1 мамырда ресми демалыс. Көшелерде шерулер, бейбіт акциялар, мәдени шаралар өтеді.
Францияда дәстүрлі түрде 1 мамырда халық бір-біріне «лилия гүлін» сыйлайды, ол – еңбекке құрмет пен ынтымақтың белгісі.
Азия елдері
Қытайда 1 мамыр – «Халықаралық еңбек күні» деп аталып, бірнеше күндік демалыс жарияланады. Бұл уақытта саяхаттау, туыстарға қонаққа бару дәстүрге айналған.
Жапонияда еңбекке қатысты ерекше мерекелер бар. Олар «Алтын апта» кезеңінде өтетін мерекелермен байланыстырылған. Жапондар еңбекқорлықты ұлттық құндылық ретінде дәріптейді.
ТМД кеңістігі
Қазақстан, Ресей, Қырғызстан, Өзбекстан және басқа да елдерде Еңбек күні немесе 1 мамыр – «Қазақстан халқының бірлігі күні» секілді мемлекеттік мерекелермен астасып келеді.
Әдетте бұл күнде еңбек әулеттері марапатталады, түрлі саланың үздік қызметкерлеріне құрмет көрсетіледі.
Мемлекеттік қолдау
Үкімет еңбек адамын әлеуметтік тұрғыдан қорғауға ерекше назар аударып отыр.
Қауіпті және зиянды еңбек жағдайындағы қызметкерлерге міндетті кәсіби зейнетақы жарналары қарастырылған.
Ерекше еңбек жағдайында жұмыс істейтіндерге ертерек зейнетке шығу мүмкіндігі енгізілген.
«Жұмысшы мамандықтар жылы» аясында техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін трансформациялау, заманауи еңбек нарығы талаптарына сай маман даярлау қолға алынған.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова да мерекенің маңызды екеніне айтып келеді.
Еңбек адамы – мемлекеттің тірегі. Біздің басты міндетіміз – олардың әлеуметтік құқықтарын қорғау, лайықты жағдай жасау. Қауіпті өндірісте жұмыс істейтіндерге қосымша жеңілдіктер қарастырылып отыр. Бұл еңбек адамының қоғамдағы мәртебесін арттыруға бағытталған нақты қадамдар, – деді министр.
Статистика не дейді?
2025 жылдың бірінші жартыжылдығында Қазақстанда еңбек өнімділігі 3,5%-ға артқан.
Өнеркәсіп саласында еңбек ететіндер – 1,2 млн адам, ауыл шаруашылығында – 1 млн-нан астам, ал құрылыс саласында – 600 мыңға жуық жұмысшы бар.
Бүгінде еңбек қауіпсіздігін сақтау үшін 627 мыңнан астам қызметкерге жұмыс берушілер міндетті кәсіби зейнетақы жарналарын аударып отыр.
Еңбек күні – тек кәсіби мереке ғана емес, елдің экономикалық дамуының негізін қалап отырған қарапайым жұмысшыларға құрмет көрсету күні.
Бұл мереке – еңбек етудің абырой екенін, еңбектің еленбей қалмайтынын айғақтайды.
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!