Сурет ашық дереккөзден
Электронды темекінің зияны жастар денсаулығына кері әсерін тигізуде. Қоғамдағы басты мәселенің бірі жасөспірімдердің зиянды затқа шамадан тыс әуес болуымен байланысты болып отыр.
Жасөспірімдердің жаман әдетке әуестеніп бара жатқанын Мемлекет басшысы да сөз етті. «Электронды темекіге әуес жасөспірімдер көбеюде. Қазір ересектердің ермегіне айналған электронды темекіге оқушылар да әуестеніп барады. Мұндай темекіні балалар дүкеннен еш кедергісіз сатып алады. Бұл – қауіпті жағдай», – деді ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев.
Жасырын істеген әрбір іс-әрекеттің кері әсері болады. Өмірге бір рет ғана келемін, барлық істі байқап көрейін дейтін түсінік қателікке әкеліп ұрындырады.
Жастар арасында танымал болған электронды темекінің зияны қандай? Қауіпті өнімге неліктен мектеп оқушылары қызығады? Осы сауалға жауап алу үшін «Жастар денсаулық орталығының» валеолог маманын әңгімеге тартқан едік.
– Электронды темекінің түрлері өте көп. Вейп, гло, айкос атауымен танымалдылыққа ие болған өнім адам денсаулығына кері әсерін тигізеді. Оның құрамында глицерин, полипропилен секілді химиялық улы заттар бар. Глицерин жоғары деңгейде бу бөлетін болса, зияны көбейеді. Ал полипропилен дегеніміз, пластикалық құбырлар мен пласмасса құрамында болатын қауіпті зат. Электронды темекі құрамындағы картридж, атамойзер, қуаттағыш адам денсаулығына кері әсер тигізеді. Картридж ішіне хош иісті сұйықтық құйылады. Темекі секілді жағымсыз иіс қалдырмайды деген оймен балалар электронды темекіні қолдануға әуестігі жоғарылады, – дейді Гүлдана Алмұрзаева.
Маманның сөзіне сүйенсек, электронды темекіні жасөспірімдер ересек көріну мақсатында, сән үшін тұтына бастаған. Бірақ уақыт өте келе тәуелді болып қалғанын байқамайды. Қазіргі кезде 5-6 сынып оқушыларының қызығушылығы артатын кезең екен.
– Электронды темекіні қолдану кесірінен адамдар түрлі ауруларға душар болады. Атап айтқанда, қатерлі ісік, жұқпалы және созылмалы ауруға шалдығуға себеп болады. Жасөспірімдердің жетілу кезеңі бәсеңдейді, – дейді маман.
Электронды темекінің зияны жайлы ата-аналар не дер екен?
– Жастардың басым көпшілігі электронды темекіге неліктен әуес екенін білмеймін. Балалар электронды темекінің зияны жайлы біле бермейді. Мен зиянды заттарды қолдануға қарсымын. Ұлдарымның іс-әрекетін толық бақылау да ұстап отырмын. Дегенмен ұрпақ болашағы үшін қатты алаңдаймын. Елімізде электронды темекіні сатуға тыйым салу керек, – дейді Айнұр Қанатқызы (аты-жөні өзгертілген).
Қоғамның басты дерті де зиянды әдеттен жапа шеккен жеткіншектің тағдырымен байланысты. Бұл жағдайды ескеріп, жай ермек ретінде байқап көріп, кейін электронды темекіні қолданған Асқар Айдаровтан (аты-жөні өзгертілген) пікір алдық.
– Менің қызығушылығым араласатын адамдармен байланысты болды. Бір рет байқап көргеннен кейін тағы да тарта бастадым. Тіпті рахаттанғандай болдым. Электронды темекіні қолданудың себебі күйзелістен болады деп ойлаймын. Айналамдағы адамдар да электронды темекіні көп тұтынады. Мұны мектеп оқушыларының өзінен де байқадым. Мен қазір электронды темекіні қолданбаймын. Дер кезінде әдеттен бас тарттым, – деді кейіпкеріміз.
Электронды темекіні интернет дүкендерден сатып алуға мүмкіндік бар. Зиянды өнімнің никотиндік мөлшеріне байланысты баға әртүрлі болатын көрінеді. Шылымды будақтату саны көп болған сайын құны да өсетіні белгілі болды.
«Жастар денсаулығы орталығы» облыс аймағындағы жоғарғы және орта оқу орындары арасында электронды темекінің зияны жайлы арнайы іс-шара жүргізуде. Балалармен жүздескенде арнайы бейнероликтер көрсетіледі. Оқушылармен пікір алмасу мақсатында кері байланыс бар.
– Электронды темекіні доғару әр адамның өзіне байланысты. Егер де арнайы ем қабылдап, кейін ескі әдетіне басып әрекет жасаса, ешқандай нәтиже болмайды. Бастысы ниетін түзу болу керек, – деп қорытындылады валеолог маман.
Темекі түтінінің адам болашағына қандай залал келтіретініне көзіміз жетті. «Денсаулық – зор байлық» ұраны бекер айтылмаса керек-ті. Салауатты өмір салтын ұстану өзіміздің қолымызда. Ел ертеңін ойлаған жан болсаң, зиянды әрекетке бірге тоқтау салайық!
Нұрдәурен Жәрдемхан,
Қорқыт ата атындағы ҚУ
4 курс студенті
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!