Бүгінгі заманда қоғам үшін ең өзекті мәселелердің бірі – радикализм қаупі. Ақпарат тасқыны күшейген, рухани негіз әлсіреген, адамның ішкі дүниесіне әртүрлі ағымдар ене бастаған кезеңде рухани тәрбие – ең мықты иммунитет. Адамның ағзасында иммунитет қалай вирустардан қорғаса, рухани иммунитет те адамды адасудан, теріс идеологиядан, дін атын жамылған ағымдардың ықпалынан қорғайды.
Радикализм неге тамыр жаяды?
Радикализм ешқашан бос жерге тамыр жаймайды. Ол көбіне:
•рухани негізі әлсіз,
•оқу-білімді терең түсінбеген,
•діни сауаты төмен,
•жан дүниесінде бос кеңістігі бар адамдардан тірек табады.
Жаратқан адамға жүрек (көңіл), ақыл, иман, ар-ұят берген. Осы төртеудің біреуі әлсіресе, адам интеллектуалды да, моральдық та тепе-теңдігін жоғалтады. Радикал идеология ең алдымен ақылды айналып өтіп, тікелей эмоцияға, ашуға, намысқа, әділетсіздік сезіміне әсер етеді. Сол арқылы адамды өзіне тартады.
Сондықтан ең бірінші қажет нәрсе – рухани қорғаныс.
Рухани тәрбие – радикализмге қарсы қалқан
- Ұлттық тәрбиенің рөлі
Қазақтың ғасырлар бойы қалыптасқан руханияты — ұрпақты бірлікке, сабырға, ар-ұятқа, әділетке шақырған тәрбие.
«Еңкейгенге еңкей – атаңнан қалған құл емес, шалқайғанға шалқай – пайғамбардың ұлы емес» деген нақыл – ұлтымыздың тепе-теңдікке, ұстамдылыққа, адамдыққа негізделген тәрбиесінің дәлелі.
Осындай асыл сөзбен өскен жас радикалдық шақыруға ермейді, себебі:
•оның санасында ата-баба аманаты бар,
•мінезінде салмақ бар,
•ойында имандылық пен адамгершілік бар. - Діни сауат — ең мықты қару
Радикализмнің ең қауіпті тұсы — исламды бұрмалап көрсетуі.
Ал нағыз ислам:
•қантөгіске емес,
•тыныштыққа емес,
•бүлікке емес,
•білімге, әділдікке, көркем мінезге шақырады.
Діни сауаты бар адам әр аяттың, әр хадистің контекстін біледі, ғалым сөзін тыңдайды, асығыс шешім қабылдамайды. Ол:
•эмоциямен емес,
•біліммен,
•ақылмен әрекет етеді. - Отбасы тәрбиесі – рухтың ең бірінші мекені
Баланың алғашқы ұстазы – ата-анасы. Үйдегі атмосфера қандай болса, адамның болашағы да сондай болады. Рухани тығыз, мейірімді, сый-құрметке толы отбасында өскен бала:
•агрессияны қабылдамайды,
•зорлықты қолдамайды,
•жат идеологияға жаны қимайды.
Өйткені оның жаны жылы ортаға үйренген. Суық ортаға бармайды. - Ақпараттық иммунитет
Қазіргі жастар ақпаратты ең көп тұтынатын буын. Сол себепті радикал топтар да интернет арқылы жұмыс істейді. Жастың өзі:
•фейк ақпаратты ажыратуды,
•арандатушы контентті тануды,
•эмоциямен шешім шығармауды үйренуі керек.
Ақпараттық мәдениеті бар адамды алдап-арбай алмайсың.
Рухани иммунитет қалай қалыптасады?
Рухани иммунитет бір күнде пайда болмайды. Оны жүйелі түрде қалыптастыру керек:
Адалдық пен адамдықты өмірдің өзегі ету
Адамның мінезі түзелсе, радикализм жоламайды.
Алланы дұрыс таныту
Дін – қорқыныш емес, мейірім екенін түсінген адам ешқашан зұлымдыққа бармайды.
Ұлттық құндылықты күшейту
Өз тегін, тарихын, мәдениетін білетін адамды сыртқы ағымдар адастыра алмайды.
Өзіндік ойлау қабілетін дамыту
Сын тұрғысынан ойлайтын адам — радикализмге “иммунитеті” ең мықты тұлға.
Қорытынды
Радикализмге қарсы күрестің ең тиімді, ең терең, ең ұзақ мерзімді жолы — рухани тәрбие.
Қоғамда руханият күшейсе:
•адамдар сабырлы болады,
•жан дүниесі тынышталады,
•білімге, өркениетке ұмтылады,
•теріс ағымдарға бой бермейді.
Рухани мықты адам – радикализмге жоламайды.
Рухани мықты қоғам – радикализмді жеңеді.
Бақберген Сәрсенбайұлы
Қызылорда облысы дін істері басқармасы «Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің теолог маманы
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!