Атқарушылық іс жүргізу – соттардың және өзге де уәкілетті органдардың шешімдерін, қаулыларын және актілерін мәжбүрлеп орындатуға бағытталған құқықтық іс-шаралар жүйесі болып табылады. Ол азаматтар мен ұйымдардың бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін нақты қалпына келтіруді көздейді. Атқарушылық іс жүргізу сот төрелігінің ажырамас бөлігі ретінде әділ сот шешімінің қағаз жүзінде қалмай, іс жүзінде орындалуын қамтамасыз етеді.
Қазақстан Республикасында атқарушылық іс жүргізу «Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы» Заңмен реттеледі. Аталған заңда атқарушылық құжаттарды орындаудың тәртібі, сот орындаушыларының құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ өндіріп алушы мен борышкердің құқықтық жағдайы айқындалған. Атқарушылық іс жүргізудің басты мақсаты – сот шешімдерін уақтылы, толық әрі заң талаптарына сәйкес орындау арқылы құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету.
Атқарушылық іс жүргізу барысында негізгі қатысушылар ретінде өндіріп алушы, борышкер және сот орындаушысы әрекет етеді. Өндіріп алушы – сот шешімі бойынша өз пайдасына өндіріп алу көзделген тұлға болса, борышкер – сол шешімді орындауға міндетті тарап болып табылады. Ал сот орындаушысы атқарушылық құжаттардың орындалуын қамтамасыз ететін уәкілетті тұлға ретінде мәжбүрлеу шараларын қолдануға құқылы. Мұндай шараларға борышкердің мүлкіне тыйым салу, банктік шоттарын бұғаттау, табысынан ұстап қалу, сондай-ақ елден шығуға уақытша шектеу қою жатады.
Атқарушылық іс жүргізудің тиімді жүзеге асырылуы азаматтардың сот жүйесіне және мемлекетке деген сенімін арттырады. Егер сот шешімі орындалмаса, әділ сот төрелігі толық жүзеге асты деп айту мүмкін емес. Сондықтан атқарушылық іс жүргізу құқық үстемдігін нығайтуда және заң талаптарының мүлтіксіз орындалуын қамтамасыз етуде ерекше маңызға ие.
Қорытындылай келе, атқарушылық іс жүргізу – сот шешімдерінің нақты орындалуын қамтамасыз ететін маңызды құқықтық тетік. Ол азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға, қоғамдық тәртіпті сақтауға және құқықтық мемлекеттің негізін нығайтуға бағытталған.
А.Айбосынова,
Мемлекеттік сот орындаушы.
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!