Гемоглобин (грекше – haima, haimatos – қан және латынша globus -шар) – адамның, омыртқалы және кейбір омыртқасыз жануарлырдың қанының қызыл пигменті. Гемоглобин түсіп кетсе темір тапшылығы туады. Салдарынан, адам анемияға шалдығады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, жүкті әйелдерде темір тапшылығы дерлік 100% жағдайда анықталады. Сондай-ақ, көптеген адамдар әртүрлі аурулардан, дұрыс емес тамақтанудан және қан жоғалтудан темір тапшылығынан зардап шегеді. Гематолог, терапевт Олег Кузнецов гемоглобин түсіп кетсе не жеу керегін айтты.
Әйелдер мен балаларға ерекше назар аудару керек
Әрине, анемия дерлік кез келген адамда болуы мүмкін. Бірақ басқаларға қарағанда темір жетіспейтін адамдар бар. Темір тапшылығының дамуы және темір тапшылығы анемиясының дамуы бойынша қауіп тобына мыналар кіреді:
• жүкті әйелдер;
• бала туатын жастағы әйелдер;
• лактация кезінде жас аналар;
• сәбилер.
Темірді тек сырттан аламыз
Өкінішке қарай, біздің денеміз темірді өздігінен өндіре алмайды. Сондықтан біз үшін темірдің негізгі көзі әрқашан тамақ немесе дәрі-дәрмек, арнайы қоспалар. Темірдің сіңуі асқазан-ішек жолында жүреді. Дегенмен, барлық тағамдар темірге бай емес, сондықтан ең маңызды минералды қабылдау тағамның құрамына тікелей байланысты.
Сүт және кальцийдің басқа көздері кедергі жасайды
Өнімдердің бір-бірімен үйлесуі де айтарлықтай маңызды. Кейде әдеттегі тағам темірдің тағамнан сіңуіне кедергі келтіруі мүмкін. Мысалы, кальций қоспалары мен кальцийге бай тағамдар (сүт, сүзбе, қаймақ) тіпті ең бай тағамдардан да темірдің сіңуін айтарлықтай бәсеңдететіні белгілі. Сонымен қатар, аскорбин қышқылының болуы, керісінше, тезірек сіңуіне ықпал етеді.
Темірге бай тағамдар (100 г өнімге мг):
• теңіз балдыры 16 мг;
• сиыр бауыры – 9,8 мг;
• қарақұмық – 8,0;
• сиыр тілі – 5,0;
• түйебұршақ – 12,4;
• бұршақ – 9,4.
Бірақ анемия бұрыннан анықталған болса, денеңіздегі темір деңгейін жоғарылату үшін бұл тағамдарға сүйенбеу керек. Олар салыстырмалы түрде сау адамдарда темір деңгейін ұстап тұруға көмектеседі, бірақ оның тапшылығын толық өтей алмайды.
Біз көп жейміз, бірақ бәрі қорытыла бермейді
Ересек адам үшін темір қажеттілігі тәулігіне 1-2 мг құрайды. Бұл әртүрлі өнімдерді қамтуы мүмкін екенін ескере отырып, соншалықты көп емес сияқты. Бұл ретте тағамның құрамындағы темірдің тек 10-15%-ы ғана асқазан-ішек жолында сіңеді. Тиісінше, денеде бар темір тапшылығын тек тамақпен толтыру мүмкін емес.
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!