Құтқарушы – ең қауіпті мамандықтың бірі. Оларды бейбіт күннің батыры деп айтуға әбден болады. Өз өмірін қауіпке тігіп, өзгенің өмірін аман сақтап қалуды азаматтық борышы санайды. Талай мәрте ажалмен бетпе-бет кездесіп, сан мыңдаған тағдырға қайта өмір сыйлауда. Осындай ерлікке толы еңбектерін олар күніне бірнеше мәрте атқарады.
Мың түрлі саланың ішінде қиындығы мен қызығы қатар жүретін құтқарушылар күні күрең күздің екінші айында аталып өтеді. Құтқарушылар өмiрі тәуекелге толы. Бұл түрлi табиғи және техногендiк апаттардан адамдарды құтқаруға бағытталған адамгершiлікке толы, игілікті іс. Қай уақытта болсын, құтқарушы мамандығының мәртебесі биік екені сөзсіз. Өйткені олар су тасқыны, өрт, апаттар, тіпті қарапайым тұрмыстық мәселелерде де алдыңғы қатарда жүреді. Осындай келеңсіздікке кездескен уақытта ең бірінші құтқарушылар қызметіне жүгінетініміз жасырын емес. Қиындыққа қарамастан қажыр қайратымен лаулаған оттың ортасына кіреді, қиындықта қалған адамды құтқарып, қытымыр қыстың аязында қалғандарға да қол ұшын созады. Міне, ерлік деп осындайды айтса керек-ті!
– Төтенше жағдай кезінде жұмыстың дұрыс үйлестірілуі және ұжымның ауызбіршілігі аса маңызды. Батыл мамандар елдің кез келген жеріне жедел көмекке келуге дайын. Адам өміріне қауіп төнген уақытта еш кідіруге болмайды. Қарапайым құтқарушыдан мамандандырылған жасақ қай кезде де өз ісіне адал. 2022 жылғы 9 айында Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаменті «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі» мемлекеттік мекемесіне 9422 мәрте шақырту түскен. Оның ішінде жедел құтқару жасағы 624 рет шықты. Өткен жылы 6950 шақырту түсіп, жедел құтқару жасағы 586 рет жолға шыққан. Өткен жылмен салыстырғанда құтқарушылар көмегіне жүгіну жағдайы 26,3 процентке көбейген. Жедел тактикалық салада ең маңызды және қиын ұйымдарда және ауылдық, аудандардың елді мекендерінде өрт сөндіруді ұйымдастырау мақсатында, әр түрлі нысандарға 39 өрт-тактикалық жаттығу өткізілді. Сонымен қатар ағымдағы жылы 20 маман тұрақты жұмысқа орналасты. Айта кету керек, оның ішінде арнайы іс тәжірибеден өткен мамандар мен оқу бітірген жастарда бар. Тағы бір айта кетерлігі осы салада жеткен жетістіктеріміз де бар. Өрт сөндіру-құтқару спортынан XXVIII ерлер арасында VIII әйелдер арасындағы чемпионаты Сыр өңірінде өтті. Жалпы 400-ден аса спортшы қатысқан шарада Қызылорда облысының қыздар командасы жауынгерлік қанат жаюдан жүлделі екінші орын жеңіп алса, шабуыл сатысымен оқу мұнарасының 2-ші, 4-ші қабатына шығу бойынша ерлер құрамасы 3 орын иеленді. Сондай-ақ 7-17 қыркүйек аралығында Алматы облысында өткізілген «КАЗҚҰТҚАРУ-2022» оқу жаттығында Сыр құтқарушылары қанжығаларына жүлделі 2 орынмен марапатталды. Бұл – осы саладағы Сыр тарихындағы алғашқы жеңіс. Су астында іздестіру кезеңі бойынша 1 орын, үйінділер арасынан іздестіру-құтқару кезеңі бойынша 2 орын, кросс күштік жаттығу бойынша 1 орын иеленді. Мұның барлығы құтқарушылардың кәсіби біліктілігін арттырып, салауатты өмір салтын ұстануға насихаттайтын шаралар деп есептеймін. Кәсіби мереке қарсаңында әріптестеріме амандық, жұмыстарына абырой тілеймін. Бірқатар мамандар мереке қарсаңында министрлік тарапынан арнайы медальдар мен алғыс хаттармен марапатталды. Біз үшін ең бірінші адамның амандығы. Бұл жұмыс барысында қызметкерге қойылатын талап, – дейді облыстық ТЖД өрт сөндіру және авариялық құтқару жұмыстары қызметінің бастығы, азаматтық қорғау полковнигі Әбділда Баякеев.
– Мен ешқашан құтқарушы боламын деп ойламадым. Бірақ бұл салаға мені өмірдің өзі әкелді. Мен өзімді абыройлы мамандық иесімін деп санаймын. Сондықтан жұмысыма еш өкінбеймін. Күн сайын сан түрлі қоңыраулар келіп түседі. Мысалы, жабылып қалған пәтер есігін ашу үшін хабарласады, өйткені үйдің ішінде кішкентай бала жалғыз қалып қояды. Қар көшкіні кезінде, зиянды заттармен уланған жағдайда тұрғындар біздің көмегімізге зәру. Құтқарушылар әрбір қысылтаяң сәттің артында адам және оның өмірі тұратынын біледі. Кез келген адам құтқарушы бола алмайтыны анық. Бұл мамандықты тек таңдаулылар ғана атқара алады. Құтқарушы болу үшін жүрек керек. Өйткені біздің жұмыста ауыр да көтересің, төбеден жіппен де секіріп түсесін, қанды да көресің, алғашқы көмек те көрсетесің. Сондықтан бұл жұмысқа ер мінезді адамдар ғана шыдай алады. Құтқарушылар оқиға орнында алдымен баскиім, қолдарына арнайы қолғаптарын киюді ұмытпау керек. Ол өте маңызды талаптардың бірі. Негізінен құтқарушы мамандығына жастар көп қызығушылық білдіруде және бұл өте жақсы. Өйткені жасы 30-дан асқандардың көбі биіктіктен секіру, тез жүгіру сынды нәрселерді орындай алмай жатады. Ал жастардың бойында күш-қуат тасып тұрады. Бұл мамандыққа кездейсоқ адам келмейді, – дейді сүңгуірлік құтқару бөлімшесінің бас құтқарушысы Бағдат Әлжанов бізбен әңгімесінде.
Р.S. Ержүректілік, батырлық, жанқиярлық – құтқарушыларға тән қасиеттер. Салмағының өзі бес келіге жуық болатын киімді небәрі он сегіз секундта киіп болуың керек. Брезент киім арнайы құтқару жасағы жұмысшыларына арналып тігілген. Көз алдыңызға елестетіп көріңіз, үстіңде қалың киім, қолыңда ұзын су шлангасы, арқаңда он бес келілік ауа аппараты бар. Онымен қоса жауынгерлік балта, каска, қол шам тағы бар. Осыларды арқалай жүріп, отыз екі метрлік сатымен төмен қарай адам алып шығуың міндетті. Міне, ерлік деп осыны айт. Расымен, сіз бен біздің бас амандығымыз әуелі өзімізге содан соң мамандар біліктілігіне байланысты. Ендеше, құтқарушылар еңбегін қалай мадақтап, қандай марапат ұсынсада жарасады. Әрбір құтқарушы – қаһарман. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні осыған саяды.
Тұрар БЕКМЫРЗАЕВ
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!