Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев отандық білім мен ғылым жүйесінің бәсекеге қабілетін дамыту бойынша нақты міндеттерді белгілеп, ауқымды іс-шаралардың қалтқысыз орындалуын жіті назарында ұстап келеді. ҚР Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетовтің бастамасымен қабылданған Білім беруді және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы кезең-кезеңімен нәтижелі жүзеге асырылуда. Сондай-ақ 2020 жылдың тамыз айында министр Асхат Аймағамбетов жоғары білім беру жүйесін одан әрі жаңғыртуға және оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға негіз болатын «Жоғары білім беруді дамытудың дағдарысқа қарсы үш қадамды жоспарын» жариялады.
Бағдарламалық құжаттың негізгі басымдығы – жоғары оқу орындарының академиялық дербестігін кеңейту. Яғни білім беру бағдарламаларының мазмұны 80 проценті жұмыс берушілердің талабы мен білім алушылардың мүдделерін ескере отырып, кәсіптік стандарттар негізінде қалыптастырылады.
Келесі басымдығы – басқару жүйесіне өзгерістер енгізу. Жұмысқа қабылдау, білім беру бағдарламалары (БББ) мен даярлау бағыттары бойынша студенттер контингентін қалыптастыру, академиялық құрылымды анықтау мәселелерін дербес шешуге бағытталған.
Тағы бір маңызды басымдық – жаңа қаржыландыру механизмін қолдану. Бюджеттік және бюджеттен тыс қаражатты тиімді пайдалануды жүзеге асыруға, сондай-ақ материалдық-техникалық базаны нығайтуға мүмкіндік береді.
Соңғы жылдары жоғары білім жүйесіндегі көптеген жаңалық орын алды. Мәселен, оқу орындарының өзіндік үлгідегі диплом беруі, білім алушыларға берілетін ай сайынғы мемлекеттік стипендияның мөлшері ұлғаюы секілді қадамдар Сыр өңіріндегі іргелі білім, ғылым, мәдениет орталығы – Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің жүйесін де қамтиды.
Университет мемлекеттің білім және ғылым саласындағы даму бағыттарын барынша қамтыған өз стратегиялық жоспарын түзіп, соған сәйкес ауқымды жұмыстар атқаруда. Қазақстандағы байырғы оқу орындарының санатындағы университет биыл, яғни 84-ші оқу жылын үлкен жетістіктермен қорытындылауда. Аккредиттеу және рейтинг Тәуелсіз агенттігі (АРТА) 2021 жылы өткізген ЖОО-ның Ұлттық рейтингісі қорытындысында ҚР ЖОО Бас рейтингісінің ТОП-20 университетке еніп, 7 орыннан көріндік. Бұның алдында 2 жыл қатарынан университет 9-орынды иеленіп келген еді. АРТА рейтингінде 12 білім беру бағдарламамыз бірінші үштікке еніп отыр. Білім беру сапасын қамтамасыздандыру тәуелсіз агенттігінің (НАОКО) рейтингінде былтырғы 13-ші орыннан биыл 8 орынға көтерілдік.
Қазіргі таңда оқытушы-профессорлар құрамында 19 ғылым докторы, 168 ғылым кандидаты, 30 РhD доктор, 179 ғылым магистрі, 34 «ЖОО-ның үздік оқытушысы» мемлекеттік грантының иегері қызмет атқарады. Биылғы оқу жылында ғалымдар арасынан 6 PhD, 3 қауымдастырылған профессор, 2 ғылым кандидаты, 1 «ЖОО үздік оқытушысы» атағының иегері шықты. Рейтинг бойынша жоғары көрсеткішке ие болған профессор-оқытушылардың еңбекақыларына қосымша ақшалай үстемақы тағайындалады. Сондай-ақ биылғы оқу жылында оқытушылардың айлық жалақысын 25-40 процент аралығында ұлғайттық. Министрдің тапсырмасына сәйкес 2021-2022 жаңа оқу жылында барлық оқытушылардың айлық жалақысын тағы да өсіруге дайындық жұмыстары жүргізілуде.
2020-2021 оқу жылында білім алушылардың жалпы контингенті 6222 адамды құрады, оның ішінде мемлекеттік тапсырыс негізінде 1692, жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын білім гранты негізінде – 77, ақылы негізде 4453 білім алушы оқиды. Бакалавриаттың 260 білім алушысына жеңілдіктер тағайындадық. Атап айтқанда, көп балалы отбасылардан шыққан 122 студентке оқу ақысына 25 процент, анасының алтын немесе күміс медалі бар көп балалы отбасылардан шыққан 35 студентке 50 процент, 6 «Алтын белгі» иегеріне 100 процент жеңілдік берілді. Әлеуметтік жағдайы төмен отбасынан шыққан 386 білім алушы Қызылорда облысы әкімінің білім гранты есебінен оқуда. Ендігі мақсатымыз облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасымен бірлесе отырып, 2021-2022 оқу жылына грант санын көбейту. Қысқы сессиясының нәтижесімен университет бойынша 1654 білім алушыға мемлекеттік стипендия тағайындалды. Көзі нашар көретін және құлағы нашар еститін мүгедектігі бар білім алушылар – 75 процент, жетім балалар мен ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған және азаматтардың қамқорлығындағы балалар қатарындағы студенттердің стипендиясы салыстырмалы түрде 30 процентке көп.
Университеттің білім беру қызметінің басты міндеті – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, ғаламдық коммуникациялық желіге шығу. Бұл тұрғыда профессор-оқытушылар құрамы оқу үдерісін жүзеге асыруда цифрландыру үдерісіне толық тартылды. Олар пандемия жағдайында бірқатар MOOCs, Coursera, т.б. онлайн курстардан өтіп, біліктіліктерін арттырды. Ресейдің «МИСиС» Ұлттық зерттеу техникалық университеті (ҰЗТУ) Edcrunch University орталығымен бірлесіп, жаппай білім беру онлайн курстар (МООК) дайындалуда.
Өркениет өрісіне бастайтын халықаралық байланыстарды дамытудың қашанда маңызы зор. Бүгінге дейін 170 университет және ғылыми қауымдастықпен серіктестік байланыс орнатылды. Білім алушылар мен оқытушыларға дәріс оқу және кеңес беру үшін Ұлыбританияның UCL, Германияның Ахен, Сингапурдың Менеджмент, Шотландияның Эдинбург университеттерінен жетекші ғалымдары шақыртылып, дәріс жүргізді. Академиялық ұтқырлық бағдарламасы аясында 30-ға жуық студентіміз Польша, Болгария, Оңтүстік Корея университтерінде білім алуда.
Университетте аймақтық TOEFL орталығы ашылып, жұмыс жүргізуде. Орталықтың мақсаты – барлық ниет білдірушілерге TOEFL форматындағы халықаралық тестілеуден өту арқылы шетелдік жоғары оқу орындарына түсу үшін ағылшын тілін игеру деңгейін ресми растауға және ағылшын тіліндегі халықаралық білім беру бағдарламаларына қатысуға мүмкіндік беру. Бүгінге дейін 39 адам осы халықаралық тестті тапсырды.
Шетелдік талапкерлерді университетке оқуға шақыру мақсатында «Отандастар қорымен» арнайы іс-шаралар жоспары бекітілді. Бізде Қытай Халық Республикасынан, Өзбекстан, Түркіменстан және Моңғолия республикаларынан келген студенттер оқиды.
Халықаралық және республикалық ғылыми-зерттеу және шығармашылық конкурстарда 40-тан астам студент жүлдегер атанды. ҚР ЖОО арасында өткізілген ХІІІ Республикалық студенттік пәндік олимпиадаларда университеттің білім алушылары І дәрежелі дипломдармен – 2 ББ, II дәрежелі дипломдармен – 4 ББ және III дәрежелі дипломдармен 7 білім беру бағдарламасы бойынша марапатталды. Республикалық пәндік олимпиада қорытындысы бойынша 13 білім беру бағдарламалары бойынша 31 білім алушы жүлделі орындарға ие болды.
Материалдық-техникалық базаны жаңарту мақсатында соңғы жылы 14 дана интерактивті панель және тақта, 238 дана компьютер, құрал-жабдықтармен қамтылған медиа орталығы және 20 млн теңгені құрайтын журналистика кабинеті, Студенттер сарайына соңғы үлгідегі LED-экран мен музыкалық аппаратуралар, робототехникалық конструктор, мобильді робот, квадрокоптер алынды. Университеттің серверлік жүйесі WindowsServer және LinuxUbuntu соңғы көшпелі операциялық жүйесіне ауыстырылды. Жаңа VMware виртуалды серверін құру арқылы ақпараттық қауіпсіздік орнатылды. Интернеттің жылдамдығы 500Мбит/сек дейін көтеріліп, бейнедәрістер мен контенттержады көлемі 1 терабайттан асатын жаңадан алынған серверге сақталды. Барлық оқу ғимараттары мен жатақханалар Wi-Fi сымсыз желісімен қамтамасыз етілген.
Бүгінгі жастар – еліміздің ертеңі. Біле білсек, бұл бағзыдан бері өміршеңдігін жоғалтпай келе жатқан қастерлі ұғым. Білімді ұрпақ тәрбиелеген халық қана елін әлемдік өркениет көшінің алдына шығаратыны белгілі. Осы тұрғыда жаһандану үдерісі кезеңінде болашақ ұрпақ қандай болуы керек дегенге келсек, ол – ұлтымыздың салт-дәстүрі мен рухани құндылықтарын бойына сіңірген, таңдаған білім бағдарламасының қыр-сырын барынша меңгерген жоғары білікті кадр әрі кәсіби деңгейін әлемдік мәдениет, білім мен ғылымның ең озық жетістіктерімен үнемі жоғарылатып отыратын тұлға. Демек, сындарлы дәстүрден нәр алған, еңбек нарығындағы бәсекеге неғұрлым бейімделген креативті ұрпақ еліміздің жарқын болашағының кепілі болмақ.
Бейбіткүл КӘРІМОВА,
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің
Басқарма Төрағасы-Ректоры
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!