Тіл меңгерудің бүгінгі қоғамда өзектілігі артты. Әсіресе ағылшын тілін меңгергендер қоғамда бір саты жоғары тұратыны жалған емес. Сондықтан бүгінде мектеп оқушыларынан бастап жасы үлкендер де тіл үйренуге көп көңіл бөледі. Әрине, білімге құйылған «инвестиция» қай кезде де жемісін берері анық. Алайда тіл үйрету курстарының бүгінде бағасы «аспандап» тұр. Ал тілді мемлекет тарапынан тегін үйренуге болатынын көбі біле бермейді.
Иә, расымен мемлекет қоғамның дамуы үшін бүгінге дейін біраз жоба жасады, әлі де жаңа бастамалар қолға алынуда. Оның игілігін көргендер де жоқ емес. Десе де кейде қоғамда «тегін» дүниеге салғырт қарайтын кездер кездеседі. Мемлекеттен берілген мүмкіндікті пайдаланбай, жеңілдіктерге жеңіл қарайтындар қатары көп. Одан бөлек мұндай пайдалы жобалар қоғам назарынан тыс қалып жататыны да шындық. Осы орайда оқырман қауымның назарына облыстық тілдерді оқыту орталығы туралы баяндауды жөн көрдік. Басты мақсат – қала тұрғындарына тиімділігі мен берері мол мекемені таныстыру.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 7 ақпандағы №550 Жарлығымен бекітілген «Тілдерді қолдау мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» жасалды. Бағдарламаға сай 2008 жылы Қызылордада алғаш рет облыс әкімдігі қаулысымен «Тілдерді оқытудың өңірлік орталығы» қызметін бастады. Бастапқыда мемлекеттік қазыналық кәсіпорны ретінде ашылған мекемеде облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мекеме қызметкерлері ғана тегін тіл үйрене алатын.
Алайда 2016 жылғы 30 маусымда мекеме таратылып, ішкі саясат басқармасының №509 қаулысына сәйкес «облыстық ішкі саясат басқармасының «Қызылорда облысының тілдерді оқыту орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі ретінде қайта құрылды. Міне, осы тұста орталық енді қала тұрғындарының игілігіне қызмет етуді қолға алды. Оқу орталығы мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыру бағытында мемлекеттік тілді және басқа да тілдерді оқыту, мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейту мақсатында қызмет көрсетеді.
Қазіргі кезде тілдерді оқыту орталығы мемлекеттік және мемлекеттік емес мекемелер, кәсіпорындар мен басқа да ұйым қызметкерлеріне, сонымен қатар жеке тұлғаларға мемлекеттік тілді және басқа да тілдерді оқытады. Яғни қарапайым қала тұрғынының да осы жерден мемлекеттік тілді, сондай-ақ орыс және ағылшын тілдерін үйренуге мүмкіндігі бар. Алайда бұл орталық тек кәмелет жасынан асқан тұрғындарға ғана қызмет етеді. Ал мемлекеттік қызметте жұмыс істемейтін қала тұрғындарын оқытуда еш шектеу жоқ.
− Оқыту орталығы арқылы 2016-2021 жылдар аралығында 10452 адам тіл оқыту курсынан өтті. Оның ішінде 4439 адам мемлекеттік тілді игерсе, 2411 адам орыс тілі және 3602 адам ағылшын тілін үйренді. Қазіргі таңда орталықта 35 маман қызмет етеді. Оның 21-і аудандарда, 14 қызметкер облыс орталығында. Биылғы жылдың бірінші жартыжылдығында 1152 адам тіл курстарынан өтті. Көбіне орталыққа ағылшын тілін меңгергісі келетіндер келеді, − дейді облыстық тілдерді оқыту орталығының басшысы Мартана Дәулетбаева.
Орталық оқытушылары Қызылорда қаласы және аудан орталықтары көшелерінде ілінген билбордтардағы көрнекі ақпараттардың орфографиялық, стильдік жағынан дұрыс жазылуын тексеру мақсатында рейд жұмыстарын да жүргізіп тұрады. Одан бөлек мекемелерге әдістемелік көмек кітаптарын тарату, іс-шаралар ұйымдастыру арқылы тіл саласын дамытуға оң үлестерін қосып келеді.
Облыстық тілдерді оқыту орталығы қала тұрғындары арасында ерікті түрде тіл үйренгісі келетін адамдар үшін кездесулер ұйымдастырады. Нәтижесінде арнайы ерікті топ құрылып, белгілі уақыт көлемінде тіл деңгейін оқып шығады. Курсты бітірушілерге арнайы куәлік немесе сертификат табысталады. Бұл туралы тілдерді оқыту орталығының оқу-әдістемелік бөлімі басшысы Жаныгүл Ерекешова айтып берді.
− Орталық «Мемлекеттік тілді деңгейлік оқыту», «Орыс тілін шет тілі ретінде жеделдете деңгейлік оқыту», «Ағылшын тілін жеделдете деңгейлік оқыту», «Сөйлеу мәдениеті» атты курстарды жүргізеді. Тіл үйренушілердің тілдерді белгілі бір деңгейде қиындықсыз меңгеруі үшін қажетті оқулықтармен, оқу-әдістемелік және көмекші оқу-құралдармен, сөздіктермен қамтамасыз етіледі. Мәселен, өз еркімен тіл үйренуге келгендерге мамандар сабақ өткізіп, тапсырма береді. Сонымен қатар арнайы кездесулер, семинар-тренингтер де өткізіп тұрады. Бұл тіл үйренушілердің оқуға деген құлшынысын арттыруға, сабақтарды қызықты өткізуге септігін тигізеді, − дейді бөлім басшысы Жаныгүл Мұхитқызы.
Орталықта тіл үйренуге келгендердің қатарында өзі үшін оқитындармен қатар шетелге шығу, магистратураға тапсыру мақсатында тіл үйренетіндер бар. Тіпті IELTS, TOEFL секілді маңызды шет тілі емтихандарына орталықта дайындалып шетелге оқуға түскен, «Болашақ» бағдарламасымен білім алғандар да бар.
− Орталық туралы «Мүмкіндіктер алаңынан» біліп, ағылшын тілін оқимын деп шештім. Мұнда тіл үйрену тегін болғанымен ақылы курстардан артықшылығы болмаса, кемшілігі жоқ. Білікті де білімді мұғалімдердің арқасында қазіргі кезде тіл білу деңгейім де едәуір жоғарылады. Орталықтан ағылшын тілінің грамматикасын меңгеріп, еркін сөйлеуді үйреніп жатырмын. Бұл алдағы уақытта магистратурада білім алуыма септігін тигізбек, − дейді орталықта ағылшын тілін үйреніп жүрген тыңдаушы Зарина Жүсіпова.
Өрт сөндіру қызметі де орталықпен тығыз байланыста. 2011 жылдан бері әріптестік байланыс орнатып, тіл меңгеруде. Өрт сөндірушілердің ішінде ағылшын, орыс тілімен қатар мемлекеттік тілді оқитындар да бар.
− Алғашында өз ана тіліміз ғой, оның үйренетін несі бар деген ой болатын. Кейін орталықтан мемлекеттік тілді меңгеру кезінде біраз ережені білдік. Ол бізге қазақ тілінде іс қағаздарды жүргізуге көмектесуде. Орталық мамандарымен әрқашан тығыз байланыстамыз. Қандай да бір сұрақ туындаған кезде сол кісілерге жүгінеміз. Одан бөлек бірлесіп семинар, дөңгелек үстел мен жиналыстар да өткізіп тұрамыз. Қазіргі кезде біздің қызметкерлер үздіксіз тіл меңгеруде, − дейді өрт сөндіру қызметінің маманы Ақмарал Айдарбекқызы.
Орталық алдағы уақытта ересектерге тілдерді оқытып-үйретумен ғана шектелмей, өңірдегі ғалымдар мен тіл мамандарының, блогерлер, журналистер және тіл жанашырларының ұсыныс-пікірлері негізінде бас қосатын пікір алмасу алаңын ұйымдастыруды, сондай-ақ түрлі саладағы терминдермен жұмыс істеп, жоғары тұрған органға ұсыныстар енгізуді, әдістемелік құралдар дайындап шығаруды жоспарлауда.
Бір айта кетерлігі, орталық еш қиындықсыз қызметін атқаруы үшін ғимаратқа мұқтаж. Оқушылар мен оқытушыларға жағдай жасалуы маңызды болып тұр. Еш қиындықсыз тіл үйреніп, сабақ өту үшін дәрісханасы бар арнайы мекеме керек-ақ.
− Алға қойған жоспар көп. Соның бірі – ғимарат мәселесі. Қазіргі кезде біз дәрісхананы жалға алып отырмыз. Бұл мәселені шешу үшін арнайы орындарға хат жазып, ұсыныс-өтінішімізді білдіріп жатырмыз. Одан бөлек те бірқатар жоспар бар. Мәселен, облыс тұрғындарына латын қарпіне негізделген жаңа әліпбиді үйрету үшін дайындықты күшейтіп, тиісті жұмыстар атқарамыз. Міне, осы сарындағы өзіміздің қызметке байланысты жоспар көп, − дейді орталық басшысы Мартана Қонысбекқызы.
P.S. Көп тіл білетін адам биік белесті бағындырады. Бұл бүгінгі қоғамның шындығы. Сол себептен де соңғы кезде тіл үйренушілер қатары көбейді. Алдағы уақытта кем дегенде үш тілде еркін сөйлейтін адамға таң қалудан да қаламыз. Бұған бүгінгі мақалаға арқау еткен тілдерді оқыту орталығы да өзінің елеулі үлесін қосары анық. Тегіннің бәрі сапасыз емес және мемлекет қолдауынан қашудың да қажеті жоқ. Бастысы − берілген мүмкіндікті пайдалана білген маңызды.
А.БІРКЕНОВ
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!