Уақыттың ілгерілегеніне адамзат баласы да ілесе отырып, күн сайын жаңалықтар ашуда. Жаңа ілім мен ғылымды, технологияны осы ХХІ ғасырда көптеп игеруде. Желіде жаға ұстатар жаңалық, таңдандырар ақпарат легі толып жүр. Соның бірі – жақында Араб Әмірлігінде төбеден жасанды жаңбыр жаудырғаны. Кәдімгі табиғаттың тамашасы саналатын жаңбыр. Бірақ ол жаңбыр өзгерек…
Жалпы Біріккен Араб Әмірліктерінде жылдық жауын-шашын мөлшері небәрі 100 миллиметрді құрайды. Оның үстіне жылдың көп мезгілінде күн ыстық болып, жазда температура 50 градусқа дейін көтеріледі. Міне, осындай аптап ыстық кезінде Ұлттық метеорология орталығы нөсер жаңбыр жаудырды. «Бұлт себу» деп аталатын технология арқылы аспаннан жауын жаудыру үшін олар дрондарды қолданған.
«Жаңбыр БАӘ-дегі Хатта ауылының солтүстігіне қарай Худжар тауында, Вади аль-Хилю, Кальба роуд пен Хувайлат аудандарында жауды», – деп хабарлады Араб әмірлігінің «Марказ аль-Асифа» атты жауын-шашын порталы. Синоптиктердің хабарлауынша, әдетте жаңбыр жаздың кезінде жаумайтын. Дегенмен жаңа технологиялы дрондардың арқасында жауын-шашын «шақыру» мүмкіндігі пайда болған.
Дрондар жаңбырды қалай жаудырады? Олар электр разрядтарын жіберіп, соның әсерінен судың молекулалары бірігеді. Нәтижесінде аспан бұлттанып, қою қара тұманның әсерінен нөсер жерге төгіледі. Бір қызығы, бұл атмосфералық жауын-шашынды жасау кезінде ешқандай химиялық заттар қолданылмайды. Яғни табиғатқа алып келер ешқандай зардабы жоқ. Жаңа технологияның арқасында БАӘ-нің бірқатар елді мекенінде 1 апта бойы жаңбыр жауған.
Өткен жылы Дубайда арал құрылысымен айналысатын «Kleindienst Group» компаниясы климатты жасанды бақылау жобасы туралы айтқан болатын. 1 шақырымды құрайтын «Жаңбыр көшесінде» олар жыл сайын толастамайтын жаңбыр жаудыруды және ол жердегі температураны 27 градуста сақтап тұруды жоспарлап отыр.
Ал қазіргі кезде жасанды жаңбыр жаудыру жобасымен Дубайдың «Sanad» академиясы британдық «Рединг» университетімен бірігіп айналысуда. Эксперимент Әмірліктің құрғақ және ыстық жерлерінде жасалуда. Зерттеуді профессор Джайлс Харрисон басқаруда. Ғалымдар Араб әмірлігінің Ұлттық метеорология және сейсмология орталығынан 5,5 млн дирхам, яғни 1,5 млн АҚШ доллар грантын жеңіп алған. Бұл қаражатты олар жылына 2,2 млн дирхамнан асырмай, 3 жыл пайдалануды жоспарлап отыр. Негізінен бұл жобаның бастапқы идеясын Рединг университеті 2017 жылы ұсынған.
«Зарядталған дрондардың әлеуеті, жаңбыр жаудыра алатыны туралы бірнеше болжам болды. Дегенмен бұл болжамды іс жүзінде жүзеге асырып, егжей-тегжейлі зерттеу маңызды болды», – дейді зерттеу тобының бас ғалымы Кери Николл. Олардың басты мақсаты судың молекулаларын барынша үлкен етіп түзу. Соның нәтижесінде бұлтта түзілген су тамшылары жерге жете алады.
P.S. Бұл жоба жаңа заманның, жаңа заманның ырқына көнген адамның жетістігі екені анық. Егер де шынымен де табиғат Анаға, қоршаған ортаға ешқандай зиянын тигізбейтін болса нағыз құптарлық іс. Алдағы уақытта мұндай істі әлемнің өзге елдері де қолданарына сенім мол. Дәл қазір елде орын алған қуаңшылық кезінде осылай төбеден нөсерді төгер ме еді, шіркін деп армандаймыз. Қысқасы, жобадан жақсы жаңалық күтеміз.
А.ЖАЙҚОНЫСҰЛЫ
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!