Ғасырлардан бергі үзілмес тіннен үн тартып, жасаулы жыр көшін бүгінге жеткізген Сыр елінің жыр елі деп аталуы киелі өнер мекені екенінің дәлелі. Дәстүрлі өнердің қара қазаны қайнаған 100 шайыр шыққан сұлу Сырдың бойында, оның бас қаласы Қызылордада «Руханият» жылы аясында облыстық филармония жанынан Жыраулар үйі ашылды. Бұл тарих сахнасындағы айшықты күн болғаны рас.
Жыр күмбездеген Сыр еліндегі Жыраулар үйінің ашылуы иісі қазақтың баға жетпес рухани байлыққа құрметі деп білдік.
Өнер ордасындағы бір ерекшелік ғимаратқа кіргеннен панорамалық Қорқыт ата композициясы өзінің бай мазмұнымен баурап алады. Композицияда түркі халықтарының ортақ ұлы ойшылы, жырау, күй атасы – Қорқыт бабамыздың бейнесі және Жанкент, Сауран, Шірік-рабат сынды көне қалалар суреттелген. Ең кереметі, жыраулар үйінен толық мәлімет алу үшін мұнда Инфокиоск – ақпараттандыру құрылғысы орнатылған. Оған жыраулар үйіне қатысты барлық мәлімет енгізілген. Кіреберістегі үлкен дәлізде ұлы ойшыл Қорқыт ата, ақын-философ Асан қайғы, әйгілі Бұқар жырау, жыраулық өнер зерттеушілері Әлкей Марғұлан, Әуелбек Қоңыратбаев, Рахманқұл Бердібаев және Мардан Байділдаев, әнші, жырау-композитор Ешнияз сал, Базар жырау, Рахмет Мәзқожаев, ақын Тұрмағамбет Ізтілеуов, жырау Жәмет Сайымұлы, Жаңаберген Бітімбайұлы, Тұрымбет Салқынбайұлының суреттері ілінген.
Жыраулар үйінің директоры Амандық Бүрлібаевтың айтуынша, ғимаратта конференция және көрермен залы бар. Оның сахнасы ұлттық нақышпен көмкерілген. Жартылай киіз үй тәрізді құрылғының төбесін шаңырақ түйістіреді. Бұл концерттік зал телевизиялық студия үлгісінде.
Экспозициялық музей залына Қорқыт баба мұрагерлері Нышан, Нұрғали сынды бақсылардың қобызының суреті мен Сыр өңіріндегі жыраулық үш мектеп өкілдері Нұртуған, Жиенбай, Нартайдың суреті, олар тұтынған заттар мен жеткен жетістігі жазылған. Түркі тілдес елдердің халықаралық «Қорқыт және Ұлы дала сазы» фольклорлық-музыкалық өнер фестивалінің көрінісі де көрме төрінен орын алған. Бұдан бөлек, өңірдегі жыраулық өнерді насихаттауда қолданылған аспаптар мен заттар, киімдер бар. Музей төрінен орын алған «Қорқыт сазы» композициясының биіктігі – 1,5 метр. Авторы – «Дәстүр қолөнер» орталығының мүшесі, ағаш шебері Пахраддин Садықов.
– Қасиетті қарашаңырақтың ашылуына облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев ерекше қолдау көрсетсе, Өнер орталығының директоры Талғат Мақаш бұл бағыттағы жұмыстың жандануына бар күшін салуда. Болашақта өнер ордасында мәдениет пен өнерге қатысты келелі мәселелер талқыланып, жас өнерпаздарды тәрбиелейтін шеберлік мектебі қалыптасады деп ойлаймын. Алғашқы шеберлік дәрісін Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, профессор, «Парасат» орденінің иегері, Қызылорда облысының Құрметті азаматы, жырау Алмас Алматов өткізді. Жиынға Қызылорда облыстық мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасы басшысы Мира Қазбекова қатысып, Сыр бойындағы жыраулық өнерді келер ұрпаққа аманаттау, насихаттау бағытында атқарылып жатқан жұмыстарға тоқталды.
Басқосуда Сыр бойындағы жыраулық дәстүрдің бүгіні мен өзекті мәселелері талқыланды. Жыршы-жыраулардың ғылыми бағытын айқындаудағы келелі ойлар, жыраулық өнерге қатысты пікірлерді ортаға салды. Игі шараға өңіріміздегі жыршы-жыраулар, Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің «Дәстүрлі өнер» институты мен Қазанғап атындағы музыкалық жоғары колледжі, М.Қалауов атындағы өнер мектебінің оқытушылары мен студенттері қатысты. Аудандардан келген жас жыраулардың өнерін тамашаладық. Алыс ауылдардың өзінде бүгінде жыраулық дәстүрді меңгеріп, алыс, жақын шетелдерде өнер көрсетіп, жеңімпаз атанып жүрген жастар көбейгенін мақтан етеміз. Болашақта өнерпаздарды қолдайтын шараларды көптеп өткізуді жоспарлап отырмыз. Дүниежүзілік фестивальдерге қатысып, дүбірлі додаларда топ жаратын дүлдүл жыраулар дайындауға білек сыбанып кірісеміз деп ойлаймын, – дейді Жыраулар үйінің басшысы.
Гауһар АСҚАРҚЫЗЫ,
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!