Депутат болу енді оңай болмайды. Бұл туралы Мемелкет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Жаңа Қазақстан: Жаңару мен жаңғыру жолы» атты Жолдауында айтқан еді.
«Императивті мандатқа көшу депутаттардың сайлаушылармен өзара байланысын нығайта түседі. Бір сөзбен айтқанда, енді сайлау алдында берген уәдесін орындамаған депутатты кері қайтаруға болады. Бұл – халық қалаулыларына ықпал етудің тағы бір жолы. Осы ұстаным демократия дәстүрлерін едәуір нығайтады. Өзара жауапкершілік пен сенімге негізделген жаңа саяси мәдениетті қалыптастырады», – деп атап айтты Президент.
Демек, депутаттардың сайланып алып, уақыт өткізуіне жол жоқ. Халық сұранысына сай, елдің өзекті мәселелері депутат тарапынан атқарушы билікке, тиісті орындарға жетуі тиіс. Жолдауда айтылған бұл мәселе көп ұзамай іс жүзінде жүзеге аса бастады десек қателеспейміз. Жолдау жүктеген тапсырманы орындау мақсатында арнайы заң жобасы туралы Әділет министрі Қанат Мусин былай деген еді:
«Сайлау процесі заманның талаптарына сай жетіліп келеді. Депутаттық мандатты кері қайтарып алу жаңа институты енгізіледі. Мандатты кері қайтарып алу институты реформаның маңызды қадамы шығар. Өйткені бұрын заңнамада мұндай норма болмаған. Сайлаушылардың сенімін жоғалту кандидаттың өзіне байланысты. Сайланған кезде бәрі халықтың алдында уәде береді, шешілмеген мәселелерін біліп, халықтың өтінішін тыңдап, уәде беріп, орындамайтындар да бар. Депутат мандатын алып, халықпен кездеспей, халықпен қатынаспай, олардан қашып жүргендер де болады. Енді сайлаушылар өздері шешім қабылдайды. Жағдай әртүрлі болады. Оны сайлаушылардың өзі шешуі керек», – деп түсіндірген болатын.
Сонымен қатар министр бұл институтты депутаттың бәсекелестері теріс пайдаланбауы үшін нақты процедурасы бар екенін атап өтті.
«Сайлаушылар депутаттың мандатын қайтарып алу туралы дауыс жинауы керек. Мандатын кері қайтаруы үшін сайлаушылардың отыз пайызы қолын қою керек. Ондай жағдайда сайлау комиссиясы сайлау күнін анықтайды, содан кейін сайлаушылардың елу пайызынан астамы депутаттың мандатын кері қайтарып алуға дауыс берсе, мандаты қайтарылады», – деді Қанат Мусин.
Жақында бұл мәселе заң жүзінде бекіді. Ресми мәліметке жүгінсек, Әділет министрінің орынбасары Алма Мұқанова уәдесін орындамаған депутаттардың мандатын қайтарып алу туралы институт енгізілгенін мәлімдеді.
– Енді депутаттар сайлауалды бағдарламасын дайындаған кезде өте сақ болғаны жөн. Себебі халық қалаулысы берген уәделерін орындамаса, қоғам сұранысын қанағаттандырмаса, мандатынан бір сәтте айырылуы мүмкін. Бүгінде депутаттық мандатты қайтарып алу институты енгізілді. Бұл өз кезегінде халық қалаулыларының жауапкершілігін арттырып, сайлауалды бағдарламаларын жүзеге асыруға ынталандырмақ, – деді вице-министр.
Қазірде көп көзіне түсе бермейтін, тіпті мұндай депутаттың бар екенін ел ұмыта бастаған халық қалаулыларының тізімі жасала бастады. Мәселен, «Egovpress» телеграмм арнасы Мәжіліс депутаттарының ішінде бүгінгі күнге дейін белсенділік танытпаған, тіпті бірде-бір сауал жолдамаған «үндеместердің» тізімін жариялай бастады. Әрине, депутаттың тағдырын енді халық шешеді. Бұл орайда халық белсенділігі қажет. Бүгінде көкірегі ояу, көзі ашық қоғамда депутатқа қойылар талап та жоғары. бұл талап депутат үшін де, халық үшін де тиімді.
Гүлмира МАҒЛҰМҚЫЗЫ
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!