Ауылда Гүлмайрам деген апай бар еді. Жасынан кемпірдің қызы болып өскен. Әке-шешесін мойындамайды. Күндердің күнінде кемпір қайтыс болды. Бірде себебін тауып шешесі ұрсыпты. Сөйтсе үйдің артына кетіп қалып: «Құдай-ау, бар екенің рас болса, мынаның да қыздары мен құсап жетім қалсын» – деп жылап жүр дейді. Сол оқиға ойыма орала береді. Бүгін түйсікті тағы толғаған соң, осы дәстүр туралы жазайыншы дедім. Қазақта баланы ата мен әженің қолына беру дәстүрі ертеден бастау алғаны белгілі. Бірақ оның өзіндік себептері болған. Сонау жаугершілік заманда баланы ата-әжесіне қауіпсіздік үшін берген. Сол дағды бүгінге дейін жалғасын тауып келе жатыр. Алайда мұның пайдасы кімге, зияны кімге?
Бұл жайында қоғамның пікірі екіге жарылды. Естіген пікірлерімізді өз ойымызбен қорытып, ешкімнің атын атап, түсін түстемей жалпылама беруді жөн көрдік. Сонымен бірі бұл дәстүр дұрыс дегенді алға тартады. Себебі өмір көрген тәжірибесі мол кісілер қауырт тірлікпен басы қатып жүрген әке-шешеге қарағанда балаға жақсы тәрбие береді. Ата мен әженің қолында өсу – ханның баласындай күн кешу дегенмен шамалас. Ешкім маңдайынан шертпейді, ақ дегенің алғыс, қара дегенің қарғыс болады. Бұл баланың ес біліп, етек-жеңін жинаған тұста ойын еркін айтып, ортасында сыйлы, жақсы адам болып өсуіне ықпалын тигізеді екен. Оның үстіне ата-әженің баласына бере алмаған мейірімін, бар ынтасын сол немереге беретіні де рас. Оған қартайған шақтағы көңілшектікті қосыңыз. Көз қуанышына айналған немерені туған баласы мен келінінен қызғануы да осыдан.
Ал бірі бала әбден толысып, өсіп-жетілгенге дейін ата-анасының қолында болғанын жөн көреді. Бұған да салмақты себеп бар. Балада жеті жасына дейін айналасын танып, жан-жағындағы адамдар жайлы ой қалыптасады. Міне, осы кезеңде ата-ананың қолында өссе, әрқайсысының қадірін жете түсініп, отбасындағы адамдардың рөлін бағамдайтын болады. Сонда әке-шешесін атымен атап, не оларға дөрекі сөйлеу болмайды дейді кейбір пікірлер.
Шынында қазіргі қоғамда баланы ата-анасы олай, ата-әжесі былай тарту бір әдетке айналған. Сөйтіп жүріп, баланың махаббатына балта шауып алғанын өздері де байқамай қалады-ау шамасы. Ата-анасына барайын десе, үлкеннің көңілін қимайды. Басқа шара қылайын десе, ол да тиімсіз. Біз білетін кейбір отбасында жағдай осылай. Мұндай таңдаудың ортасында қалған бала депрессияға ұшырайтынын психологтар айтып та, жазып та жүр. Осыны естен шығармағаны жөн-ау деп ойлайсың кейде.
Баяғыда бір апа:
– Балаларымызды атам мен енеме беріп едік. Ұл-қызымыз есейген шақта сөзімізді құлағына ілмейтін болды. Содан кейін немерелерімді әкесі мен шешесінен ажыратпауды жөн көрдім, – деген еді. Кім қалай істеймін десе де өз еркінде. Алайда болашақта балаға да, басқаға да зияны тимес үшін осы бір түйткілді мәселенің байыбына барып, болар-болмас қателіктің алдын алған жөн секілді.
К.АҚТАН
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!