Осыдан 30 жыл бұрын он бес елдің басын қосқан алып держава КСРО ыдырап, одан бөлініп шыққан одақтас республикалар қандай жолды таңдарын білмей, аласапыран күй кешті. Осындай қарбалас сәттегі тарихқа көз жүгіртер болсақ, 1990 жылдың 25 қазанында жарияланған Қазақ КСР-нің Мемлекеттік егемендігі туралы Декларациясында, республикамыздың сыртқы саясат саласының егемендігі тәжірибелік мазмұнмен толықтырырылып, Қазақстан халықаралық экономикалық қатынастар аренасына белсенді шыға бастады. Ондағы мақсат барлық шет елдермен тығыз әрі салиқалы байланыстар орнатып, олармен нарықтық экономика жағдайында тәжірибе алмасып, жаңа кадрлар дайындау бағытында жаңа сипатта жұмыс істеуді қолға алу еді. Бұл еліміздің болашағы үшін барынша қажет еді. Тәуелсіздік тұғырына қонған күннен бастап, ел алдында арқалаған жүктің ауырлығы мен жауапкершілігін сезінген Елбасы Н.Назарбаев жарғақ құлағы жастыққа тимей, елдің болашағы үшін «күндіз күлкіден, түнде ұйқыдан қалып», жұмыс істеуіне тура келді. Өйткені Тұңғыш Президент алдында ел сенімін ақтаумен қатар, ел тағдыры, тыныштығы, бірлігі, халықтың болашағы, арманы, мақсаты тұрды.
Алып мемлекет тараған тұста республикамызда ірі өндіріс орындары тоқырап, зауыттар мен фабрикалар тоқтап, кәсіпорындар ыдырап, мекемелер жабылып жұмыссыздық артты. Азық-түлік талонмен беріліп, қатшылық пен тапшылық қыса бастады. Өңірлерде электр энергиясы шектеліп, әр жерде ереуілдердің болуы сол кездегі елдегі әлеуметтік-экономикалық ахуалдың қандай қиын болғандығын көрсетсе керек. Осы тұста қиналған халыққа қуат, күш жігер беретін, жарқын болашаққа бастайтын нақты істердің қажет екендігін уақыт талап етті. Ел экономикалық қиындықты бастан өткеріп жатқан шақта сан алуан тірлікті іске асыру оңай шаруа емес еді. Елдің ертеңіне елеңдеген Елбасы ойланып жатпай, тез арада барлық шет елдермен тығыз байланыстар орната отырып, олардан нарық тәсілдерінің алғашқы қадамдары мен нарықтық экономиканың қыр-сырын игеруді, үйренуді қолға алды. Ол үшін жаңа кадр дайындау саясатын алға қойды. Елбасы бастамасымен шетелде жастардың білім алуы жүзеге асты. Осы жолда алып елдер басшыларымен тіл табысып, нарық жайында іс-тәжірибелер алмасып, сарабдал саясаткерлігімен оларға Қазақстанды таныта білді. Мұны біздер әрдайым зор мақтаныш сезіммен айтуға тиіспіз. Сондай-ақ әлемнің іргелі елдерінің Президенттері мен саясат серкелерінің бас қосқан алқалы жиындарда ой айтып, саясатта да реформатор екендігін көрсете біліп, жаңа ұсыныс-пікірін қабылдатып, төрткүл дүние назарын аудара білді. Осының бәрі Тұңғыш Президенттің қайраткерлік ерлігінде жатыр. Айтатыны жоқ, Нұрсұлтан Назарбаев сарабдал саясаткер ретінде әлемді тәнті ете білген дара тұлға. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында Елбасы Азиядағы өзара ынтымақтастық және сенім шаралары жөнінде кеңес өткізуге бастамашы бола білді. Сондай-ақ түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымының да іргесін қалаған еді. Елбасының ықпал етуімен құрылған Шанхай ынтымақтастық ұйымының құрылғанына 25 жыл толып отыр. Қазіргі таңда бұл ұйымның әлемде беделі зор. Семей ядролық полигонын жапқанына да биыл 30 жыл толды. Сарыарқа төсінде астана тұрғызу да ерлікпен пара-пар. Елорда төрінде әлем елдерінің басшылары бас қосқан алқалы жиындар мен самиттер өткізілді. Сөйтіп, Ақ орда келісімдер мен уағдаластық алаңына айналды. Қысқы Азияда ойындары өтіп, 1992 жылы Астанада Дүние жүзі қазақтарының құрылтайын өткізіп, ұлтымызды ұйыстырды. Тарих бетінде аспанға алғашқы ғарышкерлерімізді ұшырды. Жер серігі «QazSat-2» көкке көтерілді. Сөйтіп, Қазақстан экономикалық қиыншылықтарды жеңе отырып, өзін осылай әлемге мойындатты.
Егемендікті алған жылдар ішінде шекараны шегендеп ғана қоймай, тәуелсіз мемлекет ретінде ұлттық валютамызды айналымға енді. Ел ұстыны – Елтаңбамыз, көк байрағымыз, әнұранымыз өмірге келді. Бір кездегі кеңестік қызыл империяның қолдан жасалған аштығы мен саяси қуғынына ұшыраған қандастарымыз бас сауғалап жан үшін шетел асқаны белгілі. Осы тәуелсіздіктің арқасында Тұңғыш Президент Н.Назарбаевтың сыртқа кеткендері елге шақыруымен шетте жүрген қандастардың көбі өз Отанына оралды. Әлі де орала бермек. Осы 30 жыл ішінде келген ағайындардың балаларының алды бүгінде орда бұзар жасқа келді.
Тәуелсіздіктің отыз жылында Қазақстанның кез келген өңірі заманға сай жаңғырып, жаңару үстінде. Оның қатарында Сыр өңірінің бас қаласы – Қызылорда қаласы жасарып, жасанып, жыл өткен сайын жайнай түсті. Тәуелсіздік жылдарында бірнеше жаңа шағын аудан бой көтерді. Сол жағалауда бой көтерген жаңа қаланың жедел дамуының өзі ерекше. Сыр өңіріне жасаған Елбасының әрбір іс сапары аймақ халқына қуат пен серпін берді. Сыр халқының дархан пейілі мен даладай кеңдігін рухтандыра түсіп, «Сыр – алаштың анасы» деп бекер баға бермесе керек. Арал теңізі тағдырына барынша мән беріп, оның қалпына келуіне барынша күш-жігерін салды. Бұл мақсатта Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркменстан президенттерінің басын қосып, Арал проблемасының ортақ екендігін жеткізе білді. Түрлі жобаларды ұсынып Көкаралдың қалыптасуына оң әсерін тигізді. Өңірдегі мұнай өндіру де жыл сайын артып, аймақтың элеуметтік-экономикалық өсуіне оң әсерін тигізуге ықпал етті. Елбасы Сыр еліне келген әрбір сапарында жергілікті халықпен етене жүздесіп, елдің тыныс-тіршілігін қарапайым халықтың аузынан естіп-біліп, көңілі марқайып қайтатын.
Тәуелсіздік жылдарында жүзеге асқан ірі жобалардың бірі – «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автобанының іске қосылуы. Күре жол Сыр өңірі экономикасының артуына үлес қосуда. Бір сөзбен айтқанда, Сыр өңірі Тәуелсіздік шапағатына бөленіп келеді. Мұның бәрі Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Сыр өңіріне деген ерекше ықыласпен, жылы көзқараспен қарай білгеннің нәтижесі болса керек. Ендеше Тұңғыш Президент күні баршамызға құтты болсын! Елдігіміз берік, бірлігіміз мықты болсын дейік!
Кенжалы ЕРІМБЕТОВ,
ардагер-журналист
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!