Менің атам Әріпхан Әбілқасымұлы 1923 жылы Тереңөзек ауданындағы Шіркейлі ауылында діни сауатты, текті Әбілқасым атамыз бен Патыма әжеміздің отбасында дүниеге келген. Құжат жүзінде комсомолға өту үшін 1922 жылы туған деп жаздырған. Әріпхан атамыз жастайынан еңбекқор, ақынжанды болып өскен. 7 жылдық мектепті бітіріп, Қызылорда қаласы педучилищенің 6 айлық курсын тәмамдаған.
Әскерге 1942 жылдың басында барып, 1946 жылдың аяғында қайтқан. Сталинград қаласынан бастап Австрия астанасы Венаға дейін 22 қаланы азат етудегі ерліктері айтарлықтай көп болған. Атамыз ІІІ Украина майданының командирі Маршал Толбухинның армиясында болған. Маршал Толбухинның соғыстағы әдісінің ерекшелігі көпшілік жағдайда қансыз, келісіммен қалаларды жаулағандықтан, Сталинге бұл әдіс ұнаған. Бірақ кей маршалдарға қарсы келген екен. Осындай әдіспен соғысқан Маршал Толбухинның атында Болгария елінде қала бар. Қаланы бұлай атаудың себебі − жергілікті халықтың Маршал Толбухинге деген риясыз ризашылығының белгісі. Ал менің Әріпхан атам осы армия қатарында пулеметші және гвардия жауынгері болған.
Атамыздың соғыс туралы бізге айтқан естеліктерімен бөлісейін. Таң уақытында өзеннің келесі бетіне өту керек болған. Алайда өзенге немістер мина қойған екен. Өзеннен өту мүмкін емес болғанымен, сол күні өзеннің суы тасып, 1 метрге кейін көтерілген. Осыны пайдаланып өзеннің келесі жағына аман-есен өткен әскерилер немістерді қуып жетіп тұтқындаған. Сәлден соң дүрбіден қарап тұрса, бір төбеде екі солдат келе жатыр екен. Өзіміздің солдаттар екен деп ойлап, алдынан күтіп алуға кім барады дегенде менің атам барған. Жүріп келе жатып, жақындаған уақытта қолдарындағы автоматтан неміс солдаттары екенін білген. Жағдайдың қиындығына қарамастан атам оларды тұтқындап алып келген.
Тағы бір шабуылда 6-7 солдаттың киімін тазалап отырған немістердің үстінен түсіп, барлығын тұтқындаған. 1944 жылы Румыния жеріндегі шабуылда партизандармен кездескенде ішінен бір жігіт: «Араларыңда қазақтар бар ма? Қызылордадан кім бар екен?» – деп сұрастырады. Ол кісі атамның ауылдасы, бір мектепте оқыған Ибраһим деген досы екен. «Партизан болып туысқаның келеді. Туысқаның болып паритизан келеді» деп білген атамыз досына да сенбеген. Бір күннен кейін барып, мән-жағдайды сұрастырады. Ибраһим атамыз тұтқынға түсіп қалып, қашып шыққан соң партизандарға қосылған екен.
Міне, осындай ерліктері үшін атам «Жоғарғы бас қолбасшы» Сталинның үш мәрте алғыс хатымен және 1944 жылдың сәуірінде ІІІ дәрежелі «Даңқ» орденімен, осы жылдың қарашасында ІІ дәрежелі «Даңқ» орденімен марапатталған.
Соғыстан кейін елге оралған атамыз Тәжігүл әжемізбен шаңырақ құрған. Тәжігүл әжем де ерте жасынан тылда еңбек еткен. Тәжігүл Әбілқасымова әжеміз Ұлы Отан соғысындағы «Ерен еңбегі үшін» медалі иеленген, тыл, еңбек ардагері.
Атамыз «Қызылотау» ұйымының кітапханасында жұмыс істеген. Үш-төрт түйеге кітап артып, Ақши, Құмкөл, Арысқұм елдімекендеріне барып, қырдың бойында үй тігіп, ішін кітапқа толтырған. Халыққа радио мен патифон тыңдатып, кітап оқытып, сауатын ашқан. Атам 4 кеңшардың кітапхана меңгерушісі болып қызмет атқарған. Сол ата-әжем екі ұл мен төрт қыз тәрбиелеп өсірген.
Елі үшін қан майданда кеудесін оққа тосқан Əріпхан атамыздың есімі біздің жадымызда мәңгіге сақталған. Мен осындай рухты, батыр атамның ұрпағы болғанымды мақтан етемін.
Инабат МЫРЗАБАЕВА,
№140 мектеп оқушысы
Жылдам ақпарат алу үшін Facebook, Instagram желілері мен Telegram каналымызға жазылыңыз!